MPSC Current Affairs | Chalu Ghadamodi | 25 September 2022

राष्ट्र अंत्योदय दिवस 2022 साजरा करत आहे
– भारतात दरवर्षी २५ सप्टेंबर रोजी अंत्योदय दिवस साजरा केला जातो.
– हे भारतीय नेते पंडित दीनदयाळ उपाध्याय यांची जयंती आहे आणि त्यांचे जीवन आणि वारसा लक्षात ठेवण्यासाठी त्यांच्या सन्मानार्थ साजरा केला जातो.
– अंत्योदय दिवस उपाध्याय यांची 105 वी जयंती आहे.
– ते भारतीय जनसंघ (BJS) चे सह-संस्थापक आणि राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ (RSS) विचारवंत होते.
– अंत्योदय म्हणजे गरिबातील गरीबांचे उत्थान करणे, समाजातील सर्वात दुर्बल घटकापर्यंत पोहोचणे हा विशेष दिवसाचा उद्देश आहे.
– त्यांनी 1951 मध्ये भारतीय जनसंघ पक्षाची सह-स्थापना केली, जो भारतीय जनता पक्षाचा पूर्ववर्ती होता.
– पंडित दीनदयाल उपाध्याय यांचे वयाच्या ५१ व्या वर्षी निधन झाले.

आरईसी लिमिटेड ‘महारत्न’ कंपनी दर्जा मिळवणारी १२वी कंपनी ठरली
– पॉवर सेक्टर-केंद्रित नॉन-बँकिंग फायनान्स कंपनी (NBFC) REC लि. ला ‘महारत्न’ केंद्रीय सार्वजनिक क्षेत्रातील उपक्रमाचा दर्जा देण्यात आला आहे, अशा प्रकारे तिला अधिक परिचालन आणि आर्थिक स्वायत्तता प्रदान करण्यात आली आहे.
– दीनदयाळ उपाध्याय ग्राम ज्योती योजना (DDUGJY) आणि सौभाग्य यांसारख्या भारत सरकारच्या प्रमुख योजनांच्या यशामध्ये REC ने महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे आणि देशातील गाव आणि घरगुती विद्युतीकरण साध्य करण्यासाठी योगदान दिले आहे.

J&K मध्ये महाराजा हरी सिंह यांच्या जयंतीनिमित्त सुट्टी
– जम्मू-काश्मीर प्रशासनाने महाराजा हरिसिंह यांच्या जयंतीनिमित्त सार्वजनिक सुट्टी जाहीर करण्याचा निर्णय घेतला आहे.
– लेफ्टनंट गव्हर्नर मनोज सिन्हा यांनी प्रमुख राजकीय नेत्यांचा समावेश असलेल्या शिष्टमंडळाची भेट घेतल्यानंतर ही घोषणा केली.
– महाराजा हरिसिंह हे एक महान शिक्षणतज्ञ, पुरोगामी विचारवंत, समाजसुधारक आणि विचार आणि आदर्शांचे उत्तुंग पुरुष होते.

5 दक्षिण आशियाई देशांनी पाम ऑइल अलायन्सची स्थापना केली
– दक्षिण आशियातील पाच पाम तेल आयातदार देश – भारत, पाकिस्तान, श्रीलंका, बांगलादेश आणि नेपाळ यांनी एशियन पाम ऑइल अलायन्स (APOA) स्थापन करण्याची घोषणा केली.
– सौदेबाजीची शक्ती गोळा करणे आणि आयात शाश्वत करणे ही कल्पना आहे.
– APOA विधानानुसार, पाम तेल उच्च-गुणवत्तेचे, किफायतशीर आणि निरोगी वनस्पती तेल म्हणून ओळखले जावे आणि पाम तेलाची नकारात्मक प्रतिमा बदलण्यासाठी युती कार्य करेल.
– भारताची खाद्यतेलाची वार्षिक आयात सुमारे 13-14 दशलक्ष टन (MT) आहे.
– सुमारे 8 मेट्रिक टन पाम तेल इंडोनेशिया आणि मलेशियामधून आयात केले जाते, तर सोया आणि सूर्यफूल यासारखी इतर तेले अर्जेंटिना, ब्राझील, युक्रेन आणि रशियामधून येतात.
– भारत हा आशियातील पाम तेलाचा सर्वात मोठा आयातदार आहे, जो जागतिक आयातीपैकी 15% आहे, त्यानंतर चीन (9%), पाकिस्तान (4%) आणि बांगलादेश (2%) आहे.

भारतीय लेखिका आणि कवयित्री मीना कंदासामीला जर्मन पेन पुरस्कार मिळाला
– भारतीय लेखिका आणि कवयित्री मीना कांदासामी यांना जर्मनीच्या डार्मस्टॅडमधील पेन सेंटरने यंदाचा हरमन केस्टेन पुरस्कार जाहीर केला आहे.
– हर्मन केस्टेन पारितोषिक अशा व्यक्तींचा सन्मान करतो जे PEN असोसिएशनच्या चार्टरच्या भावनेने, छळलेल्या लेखक आणि पत्रकारांच्या हक्कांसाठी उभे राहतात.
– जर्मनीतील पेन सेंटर यावर्षी १५ नोव्हेंबर रोजी डर्मस्टॅड येथे होणाऱ्या समारंभात भारतीय लेखकाला हा पुरस्कार प्रदान करेल.
– विजेत्याला बक्षीस रक्कम म्हणून €20,000 ($19,996) रक्कम प्राप्त होईल.
– मीना कंडासामी यांचा जन्म 1984 मध्ये चेन्नई येथे झाला होता, कंडासामी एक स्त्रीवादी आणि जातीविरोधी कार्यकर्त्या आहेत ज्यांचे कार्य लिंग, जात, लैंगिकता, पितृसत्ता आणि ब्राह्मणवादी व्यवस्थेद्वारे होणारे अत्याचार या विषयाभोवती फिरते.

भारतातील 5 वर्षांखालील मृत्यूदरात घट झाली
– भारतातील 5 वर्षांखालील मृत्यूदर 3 अंकांनी घसरला आहे.
– नमुना नोंदणी प्रणाली (SRS) सांख्यिकी अहवाल 2020 नुसार, भारतातील 5 वर्षांखालील मृत्यू दर 2019 मध्ये 35 प्रति 1,000 जिवंत जन्मांमागे आणि 2020 मध्ये 32 प्रति 1,000 जिवंत जन्मांमागे 32 पर्यंत कमी झाला आहे, उत्तर प्रदेश (UP) आणि कर्नाटक मध्ये सर्वात मोठी घसरण दिसून आली आहे.
– ग्रामीण भागात ते 36 आहे; शहरी भागात ते 21 आहे.
– पुरुषांपेक्षा (31) स्त्रियांमध्ये (33) U5MR जास्त असते.
– याव्यतिरिक्त, बालमृत्यू दर 2019 मधील 30 प्रति 1,000 जिवंत जन्मांवरून 2020 मध्ये प्रति 1,000 जिवंत जन्मांमागे 28 पर्यंत दोन गुणांनी कमी झाला. (वार्षिक घट दर—6.7 टक्के).
– संशोधनानुसार, केरळ (6) मध्ये सर्वात कमी IMR होते तर मध्य प्रदेश (43) मध्ये सर्वाधिक होते.