MPSC Current Affairs | Chalu Ghadamodi | 14 October 2022
नासाचा चंद्र मेगा-रॉकेट (आर्टेमिस) लाँच करण्याचा कल
– NASA 14 नोव्हेंबर 2022 रोजी आर्टेमिस I ला प्रक्षेपित करण्याचा पुढील प्रयत्न करत आहे.
– अंतराळ एजन्सीने म्हटले आहे की तांत्रिक अडचणी आणि खराब हवामानामुळे मानवांना चंद्रावर परत नेण्यासाठी कॅप्सूलच्या पहिल्या अनक्रूड चाचणी उड्डाणाला विलंब करावा लागला.
– ओरियन अंतराळयान चंद्रावर पाठवण्याची क्षमता असलेले हे एकमेव रॉकेट आहे. आर्टेमिस I साठी, एक uncrewed ओरियन चंद्राभोवती अनेक मैल दूर उडेल.
– 322 फूट उंच उभे असलेले मेगा रॉकेट बिग बेन आणि स्टॅच्यू ऑफ लिबर्टीपेक्षा उंच आहे.
– रॉकेटला प्राचीन ग्रीक पौराणिक कथांमध्ये अपोलोची जुळी बहीण असलेल्या देवीचे नाव देण्यात आले आहे आणि 2025 च्या सुरुवातीला अंतराळवीरांना चंद्राच्या पृष्ठभागावर परत आणण्याचे लक्ष्य आहे.
मंत्रिमंडळाने PM-DevINE योजनेला मंजुरी दिली
– पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या अध्यक्षतेखालील केंद्रीय मंत्रिमंडळाने पूर्वोत्तर क्षेत्रासाठी पंतप्रधान विकास उपक्रम (PM-DevINE) या नवीन योजनेला मंजुरी दिली.
– ही योजना 15 व्या वित्तीय आयोगाच्या 2022-23 ते 2025-26 या उर्वरित चार वर्षांसाठी आहे.
– PM-DevINE योजना ही 100% केंद्रीय निधीसह केंद्रीय क्षेत्रातील योजना आहे आणि ती पूर्वोत्तर क्षेत्र विकास मंत्रालय (DoNER) द्वारे लागू केली जाईल.
– या योजनेसाठी 2022-23 ते 2-25-26 पर्यंत 6,600 कोटी रुपये खर्च केले जातील.
– PM-DevINE पायाभूत सुविधांच्या निर्मितीला प्रोत्साहन देईल, उद्योगांना मदत करेल आणि रोजगार निर्मितीसाठी नेतृत्व करणाऱ्या क्रियाकलापांना प्रोत्साहन देईल.
असमानता निर्देशांक (CRII) कमी करण्यासाठी वचनबद्धता
– विषमता निर्देशांक (CRII) कमी करण्याच्या नवीनतम वचनबद्धतेनुसार, असमानता कमी करण्यासाठी भारताने 161 देशांपैकी 123 क्रमांकावर सहा स्थानांची प्रगती केली आहे परंतु आरोग्यावरील खर्चात सर्वात कमी कामगिरी करणार्‍यांमध्ये ते कायम आहे.
– CRII मध्ये नॉर्वे आघाडीवर असून त्यानंतर जर्मनी आणि ऑस्ट्रेलियाचा क्रमांक लागतो.
– ऑक्सफॅम इंटरनॅशनल अँड डेव्हलपमेंट फायनान्स इंटरनॅशनल (DFI) द्वारे तयार केलेला निर्देशांक असमानता कमी करण्यावर मोठा प्रभाव असल्याचे सिद्ध झालेल्या तीन क्षेत्रातील सरकारी धोरणे आणि कृतींचे मोजमाप करतो.
– सार्वजनिक सेवा (आरोग्य, शिक्षण आणि सामाजिक संरक्षण), कर आकारणी आणि कामगारांचे हक्क ही तीन क्षेत्रे आहेत.
– भारताची एकूण क्रमवारी 2020 मधील 129 वरून 2022 मध्ये 123 पर्यंत सहा गुणांनी सुधारली आहे.
– निर्देशांकावर आधारित ऑक्सफॅमच्या अहवालात म्हटले आहे की आरोग्यावरील खर्चात भारत पुन्हा सर्वात कमी कामगिरी करणाऱ्यांमध्ये आहे. निर्देशांकाने असे दर्शवले आहे की ते क्रमवारीत आणखी दोन स्थानांनी घसरले आहे, 157 व्या स्थानावर आहे, जे जगातील सर्वात कमी 5 व्या स्थानावर आहे.
मुंबई विमानतळ पूर्णपणे अक्षय ऊर्जेकडे वळले
– अदानी समूह-AAI-संचलित छत्रपती शिवाजी महाराज आंतरराष्ट्रीय विमानतळ (CSMIA), मुंबई विमानतळाने हरित उर्जा स्त्रोतांकडे स्विच केले आहे, ज्याने जल आणि पवन यापैकी 95 टक्के आवश्यकता पूर्ण केली आहे, तर उर्वरित 5 टक्के सौर उर्जेतून.
– या सुविधेने एप्रिलमध्ये नैसर्गिक ऊर्जा खरेदीमध्ये 57 टक्क्यांनी वाढ नोंदवली असून ती 98 टक्क्यांपर्यंत पोहोचली आहे.
– ऑगस्टमध्ये, मुंबई विमानतळाने अक्षय ऊर्जा स्त्रोतांचा 100 टक्के वापर केला.
– अक्षय ऊर्जेकडे या हरित संक्रमणामुळे, मुंबई विमानतळाने दरवर्षी सुमारे 1.20 लाख टन CO2 समतुल्य घट सुनिश्चित केली आहे, ज्यामुळे 2029 पर्यंत निव्वळ शून्य होण्याच्या विमानतळाच्या उद्दिष्टाच्या जवळ जात आहे.
1983 विश्वचषकातील दिग्गज रॉजर बिन्नी बीसीसीआयच्या अध्यक्षपदी
– भारताचा 1983 च्या विश्वचषकाचा नायक, रॉजर बिन्नी हे सौरव गांगुलीच्या जागी बीसीसीआयचे नवे अध्यक्ष बनणार आहेत.
– 18 ऑक्टोबर रोजी मुंबईत बीसीसीआयची वार्षिक सर्वसाधारण सभा होणार असताना बिन्नी पदभार स्वीकारतील.
– जय शाह हे बीसीसीआयचे सचिव म्हणून कायम राहतील, जे बोर्डातील सर्वात प्रभावशाली पद आहे. राजीव शुक्ला हे बोर्डाच्या उपाध्यक्षपदीही कायम राहणार आहेत.
– बिन्नी सोबत, नवीन प्रशासनात प्रथमच दोन खेळाडू असतील: 2017 ते 2019 दरम्यान मुंबई क्रिकेट असोसिएशनचे अध्यक्ष म्हणून काम केलेले आशिष शेलार हे खजिनदार असतील आणि सध्या आसाम क्रिकेट असोसिएशनचे सचिव देवजित सैकिया असतील. संयुक्त सचिव.
पद्मश्री डॉ टेमसुला एओ यांचे निधन
– नागालँड राज्य महिला आयोगाच्या माजी अध्यक्षा, शिक्षणतज्ज्ञ, प्रसिद्ध लेखिका आणि पद्मश्री डॉ टेमसुला आओ यांचे दिमापूर येथील एका खासगी रुग्णालयात निधन झाले.
– ईशान्येतील अग्रगण्य साहित्यिक आवाज म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या टेमसुला आओ यांना २००७ मध्ये पद्मश्रीने सन्मानित करण्यात आले.
– त्यांना साहित्यातील विशिष्टतेसाठी नागालँडच्या राज्यपालांचा पुरस्कार, मेघालयच्या राज्यपालांचे सुवर्णपदक आणि साहित्य अकादमी पुरस्कार यासह इतर मान्यवरांनी सन्मानित करण्यात आले.
– डॉ टेमसुला एओ यांनी त्यांचे जवळजवळ अर्धे आयुष्य नॉर्थ ईस्टर्न हिल युनिव्हर्सिटी (NEHU) मध्ये शिकवण्यात घालवले.
