MPSC Current Affairs | Chalu Ghadamodi | 17 July 2022
विक्रमसिंघे श्रीलंकेचे हंगामी अध्यक्ष
श्रीलंकेचे अध्यक्ष गोताबया राजपक्षे यांनी राजीनामा दिल्यानंतर त्यांच्या उत्तराधिकाऱ्याची निवड होईपर्यंत विद्यमान पंतप्रधान रानिल विक्रमसिंघे यांना हंगामी राष्ट्राध्यक्षपदाची शपथ देण्यात आली.
श्रीलंकेचे सरन्यायाधीश जयंत जयसूर्या यांनी ७३ वर्षीय विक्रमसिंघे यांना ही शपथ दिली. विक्रमसिंघे यांनी कार्यवाहक राष्ट्राध्यक्षांपेक्षा संसदेला जास्त अधिकार बहाल करण्यासाठी राज्यघटनेत १९ वी दुरुस्ती करण्याचे आवाहन केले. देशात कायदा-सुव्यवस्था राखण्याचे आवाहनही त्यांनी नागरिकांना केले.
ईएमएम निगेटिव्ह रक्तगट
भारतातील पहिला अद्वितीय रक्तगट, EMM निगेटिव्ह, गुजरातमधील 65 वर्षीय व्यक्तीमध्ये आढळून आला आहे. EMM निगेटिव्ह रक्तगट हा जगातील दुर्मिळ रक्तगट आहे. गुजरातचा माणूस जगातील सर्वात दुर्मिळ रक्तगट असलेला जगातील दहावा व्यक्ती आहे.
हृदयविकाराने ग्रस्त असलेल्या या व्यक्तीला जगातील दुर्मिळ रक्तगट EMM निगेटिव्ह असल्याचे आढळून आले. सर्वसाधारणपणे, चार भिन्न रक्त प्रकार आहेत- A, B, O किंवा AB. तथापि, EMM निगेटिव्ह रक्तगटाचे वर्गीकरण यापैकी कोणत्याही नियमित रक्तगटात करता येत नाही.
मानवी शरीरात ए, बी, ओ, आरएच आणि डफीसह एकूण 42 विविध प्रकारच्या रक्तप्रणाली असतात. सुमारे 375 विविध प्रकारचे प्रतिजन आहेत ज्यात EMM जास्त प्रमाणात आहे. इंटरनॅशनल सोसायटी ऑफ ब्लड ट्रान्सफ्युजन (ISBT) ने रक्ताचा प्रकार EMM निगेटिव्ह म्हणून नियुक्त केला आहे कारण रक्तामध्ये कोणतेही EMM नसतात.
दुर्मिळ रक्तगट असलेले त्यांचे रक्त कोणालाही देऊ शकत नाहीत किंवा त्यांना O+ सह इतर रक्तगट असलेल्या कोणही रक्त देऊ शकत नाही.
केरळमध्ये भारतातील पहिला मंकीपॉक्सचा रुग्ण आढळला
14 जुलै 2022 रोजी कोल्लम, केरळ येथे भारतातील पहिला मांकीपॉक्स रुग्ण आढळून आला. या प्रादुर्भावाची चौकशी करण्यासाठी आणि आवश्यक आरोग्य उपायांची स्थापना करण्यासाठी केरळ सरकारला पाठिंबा देण्यासाठी केंद्रीय आरोग्य मंत्रालय एक बहु-अनुशासनात्मक केंद्रीय पथक तैनात करेल.
रुग्णाची प्रकृती स्थिर आहे आणि त्याचे सर्व जीवनावश्यक सामान्य आहेत. भारतातील मांकीपॉक्स प्रकरणाच्या प्राथमिक संपर्कांमध्ये त्याचे वडील, आई, टॅक्सी ड्रायव्हर, ऑटो ड्रायव्हर आणि त्याच्या फ्लाइटमध्ये शेजारच्या सीटवर बसलेले 11 प्रवासी यांचा समावेश आहे.
केंद्रीय आरोग्य सचिव राजेश भूषण यांनीही सर्व राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांना पत्र लिहून रोगाचा प्रसार रोखण्यासाठी आवश्यक असलेल्या काही प्रमुख कृतींचा पुनरुच्चार केला.
मंकीपॉक्स हा एक विषाणूजन्य झुनोसिस रोग आहे जो प्राण्यांपासून मानवांमध्ये पसरतो ज्याची लक्षणे चेचक रूग्णांमध्ये दिसतात. 1980 मध्ये स्मॉलपॉक्सच्या निर्मूलनानंतर हा सर्वात महत्वाचा ऑर्थोपॉक्स विषाणू म्हणून उदयास आला आहे.
जागतिक आरोग्य संघटनेच्या (डब्ल्यूएचओ) नुसार मंकीपॉक्स विषाणू स्मॉलपॉक्सपेक्षा वैद्यकीयदृष्ट्या कमी गंभीर आहे. हा सहसा दोन ते चार आठवडे टिकणारा लक्षणांसह एक स्वयं-मर्यादित रोग आहे.
मंकीपॉक्स संक्रमित व्यक्ती किंवा प्राणी यांच्या जवळच्या संपर्कातून मानवांमध्ये पसरतो. हा विषाणू संक्रमित व्यक्तीच्या शरीरातील द्रव किंवा कपडे किंवा बिछान्यासारख्या दूषित वस्तूंच्या जवळच्या संपर्कातून एका व्यक्तीकडून दुसऱ्या व्यक्तीमध्ये पसरतो.
2022 मधील जगातील सर्वात मोठी ठिकाणे
अहमदाबाद आणि केरळ हे टाइम मॅगझिनच्या 2022 च्या जगातील सर्वात महान ठिकाणांच्या यादीत समाविष्ट केले गेले आहेत. भारतातील दोन प्रमुख पर्यटन स्थळे जगातील एक्सप्लोर करण्यासाठी अव्वल 50 विलक्षण स्थळांमध्ये सूचीबद्ध आहेत.
टाईम मॅगझिनने 2022 च्या जगातील महान ठिकाणांची यादी संकलित करण्यासाठी त्यांच्या संवादकांच्या आंतरराष्ट्रीय नेटवर्कमधून ठिकाणांची नामांकनं मागवली होती. केरळला इकोटूरिझम हॉट स्पॉट म्हणून नाव देण्यात आले आहे, तर अहमदाबादला उच्च शिक्षणाचे शहर म्हणून टॅग केले गेले आहे.
TIME च्या 2022 च्या जगातील महान ठिकाणांच्या यादीमध्ये सूचीबद्ध केलेल्या इतर काही विलक्षण गंतव्यस्थानांमध्ये आर्क्टिक, नैरोबी, दोहा, सोल, ग्रेट बॅरियर रीफ, UAE मधील रास अल खैमाह, इक्वाडोरमधील गॅलापागोस बेटे, झिम्बाब्वेमधील ह्वांगे नॅशनल पार्क, स्पेनचा वॅल्बेन, ट्रान्स भूतान ट्रेल, इंटरनॅशनल स्पेस स्टेशन, बाली, इंडोनेशिया, चिलीमधील रापा नुई, जपानमधील क्युशू बेट, इस्तंबूल, टोरंटो आणि रवांडामधील किगाली यांचा समावेश आहे.
Time’s World’s Greatest Places 2022 च्या यादीत अहमदाबाद, भारतातील पहिले UNESCO जागतिक वारसा शहर, असे शहर म्हणून वर्णन केले आहे ज्यात प्राचीन खुणा आणि समकालीन नवकल्पनांचा अभिमान आहे जे साबरमती नदीच्या काठावरील शांत गांधी आश्रम आणि नवरात्री नऊ दिवसांचा उत्सवसह सांस्कृतिक पर्यटनासाठी मक्का बनले आहे.
मनोरंजन केंद्र आणि थीम पार्कसह हे शहर गुजरातचे सायन्स सिटी म्हणूनही ओळखले जाते.
केरळचे वर्णन भारतातील सर्वात सुंदर राज्यांपैकी एक असे नेत्रदीपक समुद्रकिनारे, हिरवेगार बॅकवॉटर, मंदिरे आणि राजवाडे यांनी केले आहे. टाईम मॅगझिनने आपल्या वर्णनात म्हटले आहे की राज्याला “देवाचा स्वतःचा देश” म्हणून ओळखले जाते.
महाराष्ट्र शासनाचा मदर तेरेसा स्मृती पुरस्कार
संयुक्त राष्ट्र पर्यावरण कार्यक्रम (UNEP) च्या राष्ट्रीय सद्भावना दूत सुश्री दिया मिर्झा आणि पर्यावरण कार्यकर्ते श्री अफरोज शाह यांना सामाजिक न्यायासाठी प्रतिष्ठित मदर तेरेसा मेमोरियल पुरस्कार 2021 ने सन्मानित करण्यात आले. हा पुरस्कार महाराष्ट्राचे राज्यपाल मा. भगतसिंग कोश्यारी द्वारे राजभवन, मुंबई येथे पर्यावरणीय शाश्वततेतील प्रशंसनीय आणि उल्लेखनीय कामगिरीबद्दल दोघांनाही देण्यात आला.
सुश्री दिया मिर्झा यांना भारतातील UNEP, भारताच्या सदिच्छा दूत म्हणून भारतभरातील प्रमुख पर्यावरणीय मोहिमांमध्ये त्यांच्या आश्चर्यकारक आणि उल्लेखनीय प्रयत्नांसाठी पुरस्कार देण्यात आला.
श्री अफरोज शाह यांना भारतातील जगातील सर्वात मोठ्या समुद्रकिनारा स्वच्छतेच्या चळवळींपैकी एकाचे नेतृत्व करण्यासाठी त्यांच्या निर्दोष आणि महत्त्वपूर्ण प्रयत्नांसाठी पुरस्कार देण्यात आला ज्याने जगभरातील लोकांना प्रेरणा दिली.
हार्मनी फाउंडेशन सामाजिक न्यायासाठी मदर तेरेसा मेमोरियल अवॉर्ड्सचे आयोजन करते. शांतता, सौहार्द आणि सामाजिक न्यायाला चालना देणार्‍या व्यक्ती किंवा संस्थांच्या असामान्य कार्याची कबुली देण्यासाठी आणि त्यांना ओळखण्याचे हे व्यासपीठ आहे.
देशात डिजिटल मीडियासाठी येणार नवा कायदा
भारतात पहिल्यांदाच डिजिटल मीडियाच्या नोंदणीसाठी एक नवीन कायदा आणण्यात येणार आहे. माहिती व प्रसारण मंत्रालयाकडून प्रेस आणि नियतकालिकांच्या नोंदणी विधेयकात सुधारणा करण्याची प्रक्रिया सुरू करण्यात आली आहे. या नव्या विधेयकात डिजीटल न्यूज मीडियाचा देखील समावेश करण्यात येणार आहे. देशात डिजीटल न्यूज मीडियासाठी हा पहिलाच कायदा असेल. हा कायदा पारित झाल्यानंतर ९० दिवसांच्या आत वेबसाईटची नोंदणी करावी लागणार आहे.
वेबसाईट प्रकाशकांना आपल्या वेबसाईटची नोंदणी प्रेस रजिस्टार जनरल यांच्याकडे करावी लागेल. तसेच कोण्यात्याही वेबसाईटवर कारवाई करण्याचे अधिकारही त्यांच्याकडेच असतील. त्यानुसार ते कोणत्याही वेबसाईटची मान्यता रद्द करू शकतात किंवा त्यांना दंड ठोठावू शकतात. त्यासोबतच तक्रार निवारणासाठी मंडळदेखील स्थापण करण्यात येणार आहे. त्याचे प्रमुख हे प्रेस कॉन्सिल ऑफ इंडियाचे मुख्य अधिकारी असतील.
यापूर्वी डिजीटल न्यूज मीडियावर कोणत्याही प्रकारचे कायदेशीर बंधने नव्हती. मात्र, हे सुधारणा विधेयक पारित झाल्यानंतर सर्व न्यूज वेबसाईट या कायद्याच्या चौकटीत येणार आहे. २०१९ मध्ये सरकारने या कायद्याचा मसूदा तयार केला होता. त्यावरून सरकारवर मोठ्या प्रमाणात टीका झाली होती. सरकार डिजीटल मीडियावर अंकूश ठेवण्याचा प्रयत्न करत असल्याचा आरोप अनेकांकडून करण्यात आला होता.
