MPSC Current Affairs | Chalu Ghadamodi | 17 March 2022

स्टील स्क्रॅप पुनर्वापर धोरण

Mpsc Current Affairs
स्टील स्क्रॅप रिसायकलिंग धोरण 7 नोव्हेंबर, 2019 रोजी भारताच्या राजपत्रात अधिसूचित करण्यात आले होते. हे धोरण विविध स्त्रोतांमधून तयार होणाऱ्या फेरस स्क्रॅपच्या वैज्ञानिक प्रक्रिया आणि पुनर्वापरासाठी भारतात मेटल स्क्रॅपिंग केंद्रांची स्थापना सुलभ करण्यासाठी आणि प्रोत्साहन देण्यासाठी एक फ्रेमवर्क प्रदान करते. प्रदूषणाला आळा घालण्यासाठी आणि आरोग्य धोके टाळण्यासाठी संघटित, सुरक्षित आणि पर्यावरणाच्या दृष्टीने योग्य पद्धतीने संकलन, विघटन आणि तुकडे करण्याच्या क्रियाकलापांसाठी धोरणात्मक चौकट मानक मार्गदर्शक तत्त्वे प्रदान करते.

स्टील स्क्रॅप रिसायकलिंग धोरणांतर्गत, सरकारची भूमिका उद्योजक आणि गुंतवणूकदारांसाठी देशात स्क्रॅपिंग केंद्रे स्थापन करण्यासाठी अनुकूल इको-सिस्टम तयार करणे ही आहे.

झुलन गोस्वामीने केला विश्वविक्रम

भारताची झुलन गोस्वामी महिला एकदिवसीय सामन्यांमध्ये सर्वाधिक विकेट घेणारी 250 विकेट्स घेणारी खेळाडू बनली आहे, जो महिला क्रिकेटमधील एक मोठा मैलाचा दगड आहे. झुलन गोस्वामीने 16 मार्च 2022 रोजी ICC महिला विश्वचषक 2022 मध्ये इंग्लंड विरुद्ध भारताच्या सामन्यात टॅमी ब्युमॉन्टच्या विकेटसह ऐतिहासिक कामगिरी केली.

39 वर्षीय ही 250 धावांचा टप्पा पार करणारी पहिली महिला गोलंदाज ठरली आहे. ऑस्ट्रेलियाच्या लिन फुलस्टनला मागे टाकत झुलन गोस्वामी महिला विश्वचषकाच्या इतिहासात ४० विकेट्स घेऊन सर्वकालीन सर्वाधिक विकेट घेणारी गोलंदाज बनल्यानंतर अवघ्या तीन दिवसांनी ही कामगिरी झाली आहे.

झुलन गोस्वामी ही महिला वनडेमध्ये २०० हून अधिक बळी घेणारी एकमेव गोलंदाज आहे. महिला एकदिवसीय सामन्यांमध्ये सर्वाधिक विकेट घेणारी दुसरी फलंदाज ऑस्ट्रेलियाची कॅथरीन फिट्झपॅट्रिक हिने 180 बळी घेतले आहेत.

भगवंत मान यांची पंजाबच्या मुख्यमंत्रीपदी शपथ

AAP चे भगवंत मान यांनी 16 मार्च 2022 रोजी भगतसिंग यांचे मूळ गाव, खटकर कलान येथे हजारो लोकांच्या उपस्थितीत एका ऐतिहासिक समारंभात पंजाबचे नवीन मुख्यमंत्री म्हणून शपथ घेतली. 48 वर्षीय भगवंत मान हे 1970 नंतर पंजाबचे सर्वात तरुण मुख्यमंत्री बनले आहेत. ते पंजाबचे पहिले बिगर काँग्रेस, बिगर अकाली मुख्यमंत्री देखील आहेत.

AAP ने नुकत्याच पार पडलेल्या पंजाब विधानसभेच्या निवडणुकीत 117 सदस्यीय विधानसभेत 92 जागा जिंकून ऐतिहासिक विजय नोंदवला, काँग्रेसला 18 आणि शिरोमणी अकाली दलाला फक्त 3 जागांवर कमी केले.

संगरूर जिल्ह्यातील धुरी विधानसभा मतदारसंघातून भगवंत मान यांनी काँग्रेसच्या दलवीर सिंग गोल्डी यांच्याविरुद्ध ५८,२०६ मतांनी विजय मिळवला.

देशातील पहिले एआय आणि रोबोटिक्स टेक्नॉलॉजी पार्क

देशातील पहिले आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स अँड रोबोटिक्स टेक्नॉलॉजी पार्क (ARTPARK) बेंगळुरू, कर्नाटक येथे सुरू करण्यात आले. इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ सायन्स (IISc) बेंगळुरू द्वारे स्थापलेल्या ना-नफा फाऊंडेशनद्वारे त्याचा प्रचार केला जातो, ज्याचे बीज भांडवल रु. राज्य आणि केंद्र सरकारकडून 230 कोटी.

ARTPARK (AI आणि रोबोटिक्स टेक्नॉलॉजी पार्क) AI फाउंड्रीसह भारतात AI आणि रोबोटिक्स नवकल्पनांना समर्थन देण्यासाठी $100 दशलक्ष व्हेंचर फंड सुरू करणार आहे. या निधीला सरकार, खाजगी कंपन्या आणि व्हीसी यांचा पाठिंबा असेल.

लॅबमध्ये IISc मधील अनेक प्रयोगशाळांच्या सहकार्याने काम करणाऱ्या तांत्रिक संघ आहेत. हे इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी (IIT) कानपूर, IIT जोधपूर, फिनलँडमधील आल्टो विद्यापीठ, इंडियन कौन्सिल ऑफ मेडिकल रिसर्च आणि ऑल इंडिया इन्स्टिट्यूट ऑफ मेडिकल सायन्सेससह इतर तांत्रिक संस्था आणि संस्थांसोबत देखील काम करेल.

ARTPARK भारतामध्ये जागतिक स्तरावर अग्रगण्य AritificiaI बुद्धिमत्ता आणि रोबोटिक्स इनोव्हेशन इकोसिस्टम तयार करण्यावर लक्ष केंद्रित करून अनकनेक्टेड लोकांना जोडण्यासाठी भविष्यातील तंत्रज्ञानाचा वापर करण्याचा मानस आहे.
आरोग्यसेवा, शिक्षण, गतिशीलता, पायाभूत सुविधा, कृषी, किरकोळ आणि सायबर-सुरक्षा या क्षेत्रातील महत्त्वाकांक्षी मिशन-मोड R&D प्रकल्प राबवून सामाजिक प्रभाव निर्माण करण्यासाठी ARTPARK चे उद्दिष्ट आहे ज्यायोगे भारतातील अनोख्या समस्यांचे निराकरण करण्याचे उद्दिष्ट आहे.

मिशन इंद्रधनुष

नॅशनल फॅमिली हेल्थ सर्व्हे (NFHS)-5 नुसार, मिशन इंद्रधनुष अंतर्गत 90.5% कव्हरेजसह ओडिशा भारतातील संपूर्ण लसीकरणाच्या यादीत अव्वल राज्य बनले आहे. तीव्र मिशन इंद्रधनुष 4.0 (IMI) 7 मार्च 2022 रोजी ओडिशामध्ये माता आणि मुलांसाठी प्रतिबंधात्मक आरोग्य सेवा प्रदान करण्यासाठी आणि संपूर्ण लसीकरण कव्हरेज वाढवण्यासाठी सुरू करण्यात आले.

ओडिशातील 20 जिल्हे पूर्ण लसीकरणात 90% पेक्षा जास्त आणि उर्वरित 10 जिल्हे 90% पेक्षा कमी आढळले. IMI अंतर्गत समावेशासाठी गंजम, कटक, केंद्रपारा, झारसुगुडा, कोरापुट, केओंझार, मलकानगिरी, खुर्दा, संबलपूर, मयूरभंज आणि सुंदरगड या जिल्ह्यांची निवड करण्यात आली.

स्टॉकहोम इंटरनॅशनल पीस रिसर्च इन्स्टिट्यूट (SIPRI) अहवाल

स्टॉकहोम इंटरनॅशनल पीस रिसर्च इन्स्टिटय़ूट (SIPRI) ने आंतरराष्ट्रीय शस्त्रास्त्र हस्तांतरण, 2021 मधील ट्रेंड्सवरील आपला नवीनतम अहवाल प्रसिद्ध केला आहे. अहवालानुसार, भारत आणि सौदी अरेबिया 2017-21 दरम्यान शस्त्रास्त्रांचे सर्वात मोठे आयातदार म्हणून उदयास आले आहेत. दोन्ही देशांचा एकूण जागतिक शस्त्रास्त्र विक्रीत 11% वाटा आहे. इजिप्त (5.7%), ऑस्ट्रेलिया (5.4%) आणि चीन (4.8%) अनुक्रमे पहिल्या 5 मध्ये पुढील तीन सर्वात मोठे आयातदार होते.

या अहवालाने भारताला यादीत अग्रस्थानी ठेवले आहे. भारताच्या एकूण आयातीपैकी ८५% आयात तीन देशांतून होते. रशिया (46%), फ्रान्स (27%), आणि यूएसए (12%) हे भारताला शस्त्रास्त्रांचे तीन मोठे निर्यातदार होते.

2017-21 मध्ये 39% वाटा असलेल्या USA ने जगातील सर्वात मोठे शस्त्रास्त्र निर्यातदार म्हणून आपले स्थान कायम ठेवले.
रशिया (19%), फ्रान्स (11%), चीन (4.6%) आणि जर्मनी (4.5%) अनुक्रमे पहिल्या 5 मोठ्या निर्यातदारांमध्ये होते.
2017-21 मध्ये भारत हा 23वा सर्वात मोठा निर्यातदार होता, जागतिक निर्यातीमध्ये त्याचा वाटा फक्त 0.2% होता

भारतातील अशा प्रकारचा पहिला प्रकल्प

Mpsc Current Affairs
केंद्रीय रस्ते वाहतूक आणि महामार्ग मंत्री श्री नितीन गडकरी यांनी जगातील सर्वात प्रगत तंत्रज्ञान – विकसित ग्रीन हायड्रोजन फ्युएल सेल इलेक्ट्रिक व्हेईकल (FCEV) टोयोटा मिराई लाँच केले.

टोयोटा किर्लोस्कर मोटर प्रायव्हेट लिमिटेड आणि इंटरनॅशनल सेंटर फॉर ऑटोमोटिव्ह टेक्नॉलॉजी (ICAT) जगातील सर्वात प्रगत इंधन सेल इलेक्ट्रिक व्हेईकल (FCEV) टोयोटा मिराईचा अभ्यास आणि मूल्यमापन करण्यासाठी एक पायलट प्रोजेक्ट आयोजित करत आहेत जे हायड्रोजनवर चालते, भारतीय रस्ते आणि हवामान परिस्थिती. हा भारतातील अशा प्रकारचा पहिला प्रकल्प आहे ज्याचा उद्देश ग्रीन हायड्रोजन आणि FCEV तंत्रज्ञानाच्या अद्वितीय उपयुक्ततेबद्दल जागरूकता निर्माण करून देशात ग्रीन हायड्रोजन आधारित परिसंस्था निर्माण करण्याचा आहे.

हा एक महत्त्वाचा उपक्रम आहे जो जीवाश्म इंधनावरील अवलंबित्व कमी करून स्वच्छ ऊर्जा आणि पर्यावरण संरक्षणास प्रोत्साहन देईल आणि त्याद्वारे 2047 पर्यंत भारताला ‘ऊर्जा आत्मनिर्भर’ बनवेल,