MPSC Current Affairs | Chalu Ghadamodi | 28 May 2022

हिंदी महासागरात त्सुनामीचा इशारा

MPSC Current Affairs
27 मे 2022 रोजी पूर्व तिमोरच्या किनारपट्टीवर 6.1 तीव्रतेचा भूकंप आल्यानंतर हिंदी महासागरात त्सुनामीचा इशारा देण्यात आला आहे. यूएस भूगर्भीय सर्वेक्षणानुसार, नुकसानीचे कोणतेही वृत्त नाही. त्सुनामी सल्लागार गटाने म्हटले आहे की भूकंप हिंदी महासागर क्षेत्राला प्रभावित करणारी त्सुनामी निर्माण करण्यास सक्षम असू शकतो.

हिंद महासागरातील सुनामी चेतावणी हिंद महासागर त्सुनामी चेतावणी आणि शमन प्रणाली (IOTWMS) द्वारे जारी केली गेली आहे. अहवालानुसार, पूर्व तिमोरमध्ये भूकंप खूप जलद होता. तिमोर बेटाच्या पूर्वेकडील काठापासून 51.4 किलोमीटर (32 मैल) खोलीवर भूकंप झाल्यानंतर IOTWMS द्वारे त्सुनामीचा इशारा जारी करण्यात आला. हे पूर्व तिमोर आणि इंडोनेशियामध्ये विभागले गेले आहे.
पूर्व तिमोर आणि इंडोनेशिया पॅसिफिक ‘रिंग ऑफ फायर’ वर वसलेले आहे. दक्षिणपूर्व आशिया आणि पॅसिफिक बेसिनमध्ये पसरलेल्या तीव्र भूकंपीय परिसराचा हा एक भाग आहे. या प्रदेशाला अनेक हानीकारक भूकंपांचा फटका बसला आहे ज्यामुळे जीवित आणि मालमत्तेची हानी भूतकाळात झाली आहे.

आंतरराष्ट्रीय बुकर पुरस्कार 2022

गीतांजली श्रींची ‘टॉम्ब ऑफ सॅण्ड’ ही आंतरराष्ट्रीय बुकर पारितोषिक जिंकणारी पहिली हिंदी कादंबरी ठरली आहे. तसेच हा प्रतिष्ठित पुरस्कार जिंकणारे, भारतीय भाषेत लिहिलेले पहिले पुस्तकही ते ठरले आहे. ‘Tomb of Sand’ जे मूळत: Ret Samadhi या नावाने हिंदीत प्रकाशित झाले होते ते Daisy Rockwell ने इंग्रजीत भाषांतरित केले आहे.

आंतरराष्ट्रीय बुकर पारितोषिक 2022 जिंकल्यानंतर, लेखिका गीतांजली श्री यांनी त्यांच्या स्वीकृती भाषणात सांगितले की, “मी कधीही बुकरचे स्वप्न पाहिले नव्हते, मला असे वाटले नव्हते. किती मोठी ओळख आहे, मी आनंदित, चकित, नम्र आणि सन्मानित आहे.”
‘टॉम्ब ऑफ सॅण्ड ’ किंवा हिंदीमध्ये ‘रेत समाधी’ म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या एका ८० वर्षांच्या महिलेची कथा सांगते ; तिच्या पतीच्या मृत्यूनंतर खूप नैराश्य येते. अखेरीस, तिने नैराश्यावर मात केली आणि फाळणीच्या वेळी तिने मागे सोडलेल्या भूतकाळाचा सामना करण्यासाठी शेवटी पाकिस्तानला जाण्याचा निर्णय घेतला.

भारतीय भाषेने आंतरराष्ट्रीय बुकर पारितोषिक जिंकण्याची ही पहिलीच वेळ आहे आणि नामांकन मिळवणारी ही पहिलीच हिंदी कादंबरी आहे.

भुवनेश्वरमध्ये श्री व्यंकटेश्वर मंदिराचे उद्घाटन

ओडिशाचे मुख्यमंत्री नवीन पटनायक आणि आंध्र प्रदेशचे राज्यपाल विश्व भूषण हरिचंदन यांनी 26 मे 2022 रोजी ओडिशातील भुवनेश्वर येथील श्री व्यंकटेश्वर मंदिराच्या विग्रह प्रतिष्ठा आणि महासंवर्धन विधींमध्ये भाग घेतला.

आंध्र प्रदेशचे राज्यपाल विश्व भूषण हरिचंदन यांनी भुवनेश्वरमधील नवीन व्यंकटेश्वर मंदिर बांधण्याच्या तिरुमला तिरुपती देवस्थानम्स (TTD) च्या प्रयत्नांचे स्वागत केले. ओडिशाच्या विविध भागांतील लोकांसाठी ते महत्त्वपूर्ण ठरेल.

श्री व्यंकटेश्वर स्वामी वारी मंदिर हे एक हिंदू मंदिर आहे जे भारतातील आंध्र प्रदेशातील तिरुपती जिल्ह्यातील तिरुपती येथील तिरुमला या डोंगराळ शहरामध्ये वसलेले आहे. हे वेंकटेश्वराला समर्पित आहे, विष्णूचे एक रूप, जे मानवजातीला कलियुगातील परीक्षा आणि संकटांपासून वाचवण्यासाठी प्रकट झाले असे मानले जाते. वेंकटेश्वर मंदिर तिरुमला तिरुपती देवस्थानम (TTD) द्वारे चालवले जाते जे आंध्र प्रदेश सरकारच्या नियंत्रणाखाली आहे. टीटीडीच्या प्रमुखाची नियुक्तीही राज्य सरकार करते.

पुण्यातील श्रीमती लक्ष्मीबाई दगडूशेठ हलवाई दत्त मंदिर ट्रस्टचा १२५वा वर्ष सोहळा

भारताचे राष्ट्रपती, श्री रामनाथ कोविंद यांनी पुणे येथे श्रीमती लक्ष्मीबाई दगडूशेठ हलवाई दत्त मंदिर ट्रस्टच्या 125 व्या वर्षाच्या समारंभाला संबोधित केले.

यावेळी बोलताना राष्ट्रपतींनी पुण्यातील गणपती मंदिर आणि दत्तात्रेय मंदिराच्या स्थापनेसाठी दगडूशेठ कुटुंबीयांचे कौतुक केले. गणपती उत्सव साजरा करण्यामध्ये दगडूशेठ यांचा लोकमान्य टिळकांशी जवळचा संबंध असल्याचे त्यांनी नमूद केले. भारताच्या स्वतंत्र चळवळीत गणपती उत्सवाचे अमूल्य योगदान असल्याचे ते म्हणाले. हा सण ब्रिटीश राजवटीविरुद्ध राष्ट्रवाद आणि सामाजिक समरसतेचा स्रोत म्हणून उदयास आला आहे.

भगवान दत्तात्रेय मंदिराचे जतन आणि जीर्णोद्धार करण्याबरोबरच, श्रीमती लक्ष्मीबाई दगडूशेठ हलवाई दत्त मंदिर ट्रस्ट गरीब विद्यार्थ्यांना शिष्यवृत्ती आणि अनाथाश्रम आणि वृद्धाश्रमांसाठी भोजन प्रदान करणे यासारख्या विविध सामाजिक कल्याणकारी कामांमध्ये देखील गुंतलेले आहे हे पाहून राष्ट्रपतींना आनंद झाला. दगडूशेठ कुटुंबीय आणि ट्रस्टच्या सामाजिक व कल्याणकारी उपक्रमांचे त्यांनी कौतुक केले.