MPSC Current Affairs | Chalu Ghadamodi | 8 June 2022

राष्ट्रीय आदिवासी संशोधन संस्थेचे उद्घाटन

MPSC Current Affairs
केंद्रीय गृह आणि सहकार मंत्री अमित शहा यांनी 7 जून 2022 रोजी नवी दिल्ली येथे नव्याने बांधलेल्या राष्ट्रीय आदिवासी संशोधन संस्थेचे उद्घाटन केले. राष्ट्रीय आदिवासी संशोधन संस्थेच्या उद्घाटन समारंभाला संबोधित करताना गृहमंत्री म्हणाले की, पंतप्रधान मोदींच्या दूरदृष्टीनुसार ही संस्था अखेर अस्तित्वात येत आहे. ते पुढे म्हणाले की अशा संस्थांची राष्ट्र उभारणीत महत्त्वपूर्ण भूमिका आहे.

नॅशनल ट्रायबल रिसर्च इन्स्टिट्यूट ही आदिवासी वारसा आणि संस्कृतीचे संवर्धन करणारी प्रमुख राष्ट्रीय संस्था असेल. ही संस्था आदिवासी संशोधन समस्या आणि कार्यकारी, शैक्षणिक आणि विधान क्षेत्रातील बाबींचे तंत्रिका केंद्र असेल. राष्ट्रीय आदिवासी संशोधन संस्था नामांकित संशोधन संस्था आणि विद्यापीठे तसेच शैक्षणिक संस्था आणि संशोधन केंद्र यांच्याशी सहयोग आणि नेटवर्किंग करण्यात मदत करेल.

दिल्लीतील राष्ट्रीय आदिवासी संशोधन संस्थेच्या उदघाटनादरम्यान, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या नेतृत्वाखालील आदिवासी व्यवहार मंत्रालयाच्या कामगिरीचे प्रदर्शन करणारे प्रदर्शन प्रदर्शित करण्यात आले. देशभरातील 100 हून अधिक आदिवासी कारागीर आणि आदिवासी नृत्य मंडळांनी त्यांची स्वदेशी उत्पादने आणि कारागिरीचे प्रदर्शन केले.

आदिवासी संशोधन संस्था ही राज्य स्तरावरील आदिवासी व्यवहार मंत्रालयाची संशोधन संस्था आहे. TRI आदिवासी विकासासाठी थिंक टँक म्हणून कमी-अधिक प्रमाणात ज्ञान आणि संशोधनाचे मुख्य भाग म्हणून त्याच्या मुख्य जबाबदाऱ्यांवर लक्ष केंद्रित करते. आदिवासी व्यवहार मंत्रालयाच्या सहाय्याने 26 आदिवासी संशोधन संस्था आहेत.

राष्ट्रीय हवाई क्रीडा धोरण 2022

केंद्रीय नागरी उड्डयन मंत्री ज्योतिरादित्य सिंधिया यांनी 7 जून 2022 रोजी नवी दिल्ली येथे भारताचे पहिले राष्ट्रीय हवाई क्रीडा धोरण-2022 लाँच केले. राष्ट्रीय हवाई क्रीडा धोरणामुळे रु. 8,000 – रु. 10,000 कोटी इतका मोठा महसूल मिळण्याची अपेक्षा आहे. हवाई खेळातून सध्या 80 ते 100 कोटी रुपयांचा महसूल मिळतो.

राष्ट्रीय हवाई क्रीडा धोरण बलूनिंग, एरोबॅटिक्स, ग्लायडिंग, पॉवर एअरक्राफ्ट, पॅराशूटिंग आणि रोटरक्राफ्टसह अकरा हवाई खेळांना प्रोत्साहन देईल. एअर स्पोर्ट्स फेडरेशन ऑफ इंडिया (ASFI) ही भारतातील हवाई खेळांसाठी नोडल संस्था असेल.

2030 पर्यंत सर्वोच्च हवाई क्रीडा राष्ट्रांमध्ये भारताचा समावेश करणे हे धोरणाचे मुख्य उद्दिष्ट आहे. देशात सुरक्षित, परवडणारी आणि शाश्वत हवाई क्रीडा परिसंस्था प्रदान करणे हे धोरणाचे उद्दिष्ट आहे.

राष्ट्रीय हवाई क्रीडा धोरण 2022 देशात हवाई क्रीडा उपक्रमांची एक मजबूत परिसंस्था निर्माण करेल. यामुळे हवाई क्रीडा क्षेत्रात सुमारे एक लाख नोकऱ्या निर्माण होण्यास मदत होईल आणि आगामी काळात सध्याच्या 100 कोटी रुपयांवरून 10,000 कोटी रुपयांपर्यंत महसूल वाढेल.

हे धोरण हवाई क्रीडा उपकरणांच्या देशांतर्गत उत्पादनाला चालना देईल. हवाई क्रीडा उपकरणांवर जीएसटी दर 5 टक्के किंवा त्यापेक्षा कमी करण्याबाबत विचार करण्याची विनंती केंद्र जीएसटी कौन्सिलला करेल, जेणेकरून हवाई खेळ सर्वसामान्यांना परवडेल.

पर्यावरणीय कामगिरी निर्देशांक 2022

2022 च्या पर्यावरणीय कामगिरी निर्देशांकात भारताला सर्वात खालचे स्थान मिळाले आहे. या देशांच्या पर्यावरणीय कामगिरीचे मूल्यमापन करणाऱ्या निर्देशांकात देशाने 180 देशांमध्ये सर्वात कमी गुण मिळवले आहेत.

पर्यावरणीय कामगिरी निर्देशांक 2022 मध्ये भारत एकूण 18.9 गुणांसह 180 व्या क्रमांकावर आहे आणि गेल्या दशकात, कामगिरी 0.6 गुणांनी खाली गेली आहे. भारताच्या शेजारी राष्ट्रांनी चांगली कामगिरी केली आहे ज्यात पाकिस्तान 176 व्या क्रमांकावर आहे आणि बांगलादेश 177 व्या क्रमांकावर आहे.

अहवालानुसार, अलिकडच्या वर्षातील उपलब्ध डेटाचा वापर करून पर्यावरणीय कामगिरीच्या आधारे पर्यावरणीय कामगिरी निर्देशांक 2022 मध्ये देशांना गुण दिले जातात आणि क्रमवारी लावली जाते. मागील वर्षांमध्ये ते कसे बदलले आहेत हे पाहण्यासाठी गुणांची गणना केली जाते.

अहवालाने पर्यावरणीय आरोग्य, हवामान बदल कामगिरी आणि पर्यावरणातील चैतन्य यावरील 11 समस्यांच्या श्रेणींमध्ये 40 कार्यप्रदर्शन निर्देशकांवर पर्यावरणीय कामगिरी निर्देशांक 2022 मध्ये 180 देशांना स्थान दिले आहे.

येल आणि कोलंबिया युनिव्हर्सिटीच्या अर्थ इन्स्टिट्यूटच्या संशोधकांकडून पर्यावरणीय कामगिरी निर्देशांक 2022 साठी 180 देशांच्या पर्यावरणीय कामगिरीचे विश्लेषण केले जात आहे.

शीर्ष 5 देश:
डेन्मार्क
युनायटेड किंगडम
फिनलंड
माल्टा
स्वीडन

खेलो इंडिया युथ गेम्स 2022 मेडल टॅली

बहुप्रतीक्षित खेलो इंडिया युथ गेम्स 2022 ची सुरुवात 4 जून रोजी पंचकुला, हरियाणा येथे झाली. देशातील बहु-शिस्तबद्ध क्रीडा स्पर्धेला अधिकृतपणे खेलो इंडिया युथ गेम्स असे नाव देण्यात आले आहे. गेल्या वर्षी कोविड-19 महामारीमुळे खेळ होऊ शकले नाहीत.

खेलो इंडिया युवा खेळांची चौथी आवृत्ती 4 जून ते 13 जून 2022 या कालावधीत होणार आहे. या खेळांतर्गत देशभरातील जवळपास 85,000 खेळाडू, प्रशिक्षक आणि सपोर्ट स्टाफ सहभागी होतील.

खेलो इंडिया युथ गेम्स 2022 अंतर्गत तब्बल 25 प्रकारचे खेळ अंबाला, पंचकुला, शहााबाद, दिल्ली आणि चंदीगड या पाच ठिकाणी आयोजित केले जातील. खेलो इंडिया युथ गेम्स 2022 मध्ये पाच पारंपारिक खेळांचा देखील समावेश करण्यात आला आहे. यामध्ये कलारीपयट्टू, थांग-ता, गटका, योगासन आणि मल्लखंबा यांचा समावेश आहे.

खेलो इंडिया यूथ गेम्स, ज्यांना पूर्वी खेलो इंडिया स्कूल गेम्स म्हणून ओळखले जाते, हे भारतातील वार्षिक राष्ट्रीय-स्तरीय बहु-विषय स्तरावरील खेळ आहेत. 17 वर्षांखालील शालेय विद्यार्थी आणि 21 वर्षांखालील महाविद्यालयीन विद्यार्थी अशा दोन गटांसाठी हे खेळ आयोजित केले जातात. दरवर्षी 1,000 मुलांपैकी सर्वोत्तम मुलांना आंतरराष्ट्रीय स्पर्धांसाठी तयार करण्यासाठी 8 वर्षांसाठी 5 लाख वार्षिक शिष्यवृत्ती दिली जाते.