MPSC Current Affairs | Chalu Ghadamodi | 21 December 2022
कुनमिंग-मॉन्ट्रियल ग्लोबल जैवविविधता फ्रेमवर्क
– डिसेंबर 2022 मध्ये मॉन्ट्रियल येथे झालेल्या संयुक्त राष्ट्रांच्या जैविक विविधतेच्या (CBD) परिषदेच्या 15 व्या कॉन्फरन्स ऑफ पार्टीज (COP15) मध्ये कुनमिंग-मॉन्ट्रियल ग्लोबल जैवविविधता फ्रेमवर्क (GBF) स्वीकारण्यात आले.
– GBF मध्ये 2030 पर्यंत जैवविविधतेचे नुकसान भरून काढण्यासाठी आणि नैसर्गिक परिसंस्था पुनर्संचयित करण्यासाठी चार उद्दिष्टे आणि 23 उद्दिष्टे समाविष्ट आहेत.
– GBF वर 188 सरकारांच्या प्रतिनिधींनी सहमती दर्शवली, ज्यामध्ये CBD मधील 95% पक्ष, तसेच युनायटेड स्टेट्स आणि व्हॅटिकन.
– GBF च्या चार व्यापक उद्दिष्टांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
1. सर्व इकोसिस्टमची अखंडता, कनेक्टिव्हिटी आणि लवचिकता राखणे, वाढवणे किंवा पुनर्संचयित करणे.
2. धोक्यात असलेल्या प्रजातींचे मानव-प्रेरित विलोपन थांबवणे आणि सर्व प्रजातींचे विलुप्त होण्याचे प्रमाण आणि धोका कमी करणे
3. वन्य आणि पाळीव प्रजातींच्या लोकसंख्येमध्ये अनुवांशिक विविधता राखणे
4. जैवविविधतेचा शाश्वत वापर आणि व्यवस्थापन आणि लोकांसाठी निसर्गाच्या योगदानाची कदर करणे.
– GBF च्या अंमलबजावणीला पाठिंबा देण्यासाठी, ग्लोबल एन्व्हायर्नमेंट फॅसिलिटीला (GEF) विशेष ट्रस्ट फंड (Special Trust Fund) स्थापन करण्याची विनंती करण्यात आली आहे.
– GBF भारताला शेती अनुदान आणि कीटकनाशकांचा वापर सुरू ठेवण्याची संधी देते, ज्याचा संबंध मधमाश्यांसारख्या परागकणांच्या घटण्याशी जोडला गेला आहे, तसेच देशाने जैवविविधतेवर या पद्धतींचे जोखीम आणि परिणाम उघड करणे आवश्यक आहे.
सूर्य किरण XVI
– भारत आणि नेपाळ यांच्यातील संयुक्त लष्करी सराव, सूर्य किरण XVI हा सराव यावर्षी 16 ते 29 डिसेंबर दरम्यान नेपाळमधील सालझंडी येथील नेपाळ आर्मी बॅटल स्कूलमध्ये आयोजित करण्यात आला आहे.
– सूर्यकिरण सराव हा भारत आणि नेपाळच्या सैन्याचा संयुक्त लष्करी सराव आहे.
– त्याच्या उद्दिष्टांमध्ये इंटरऑपरेबिलिटी सुधारणे आणि अनुभवांची देवाणघेवाण आणि बंडखोरीविरोधी ऑपरेशन्सवरील सर्वोत्तम पद्धतींचा समावेश आहे.
– या द्विपक्षीय सरावाची उद्घाटन आवृत्ती 2011 मध्ये मिझोरममध्ये आयोजित करण्यात आली होती.
– तेव्हापासून, हा दोन्ही सैन्यांमध्ये दरवर्षी आयोजित केला जातो. शेवटची आवृत्ती उत्तराखंडमधील पिथौरागढ येथे आयोजित करण्यात आली होती.
– एलिट गोरखा रेजिमेंटमधील गोरखा बटालियन या सरावात भारतीय लष्कराचे प्रतिनिधित्व करत आहे. नेपाळ आर्मीचे प्रतिनिधित्व श्री भवानी बक्श बटालियन करते.
तामिळनाडू सरकारने ‘फ्रेंड्स ऑफ लायब्ररी’ कार्यक्रम केला सुरू
– ‘फ्रेंड्स ऑफ लायब्ररी’ हा कार्यक्रम, ज्या अंतर्गत राज्य संचालित ग्रंथालयांमध्ये प्रवेश करू शकत नसलेल्यांना थेट पुस्तके दिली जातील, तामिळनाडू सरकारने सुरू केली.
– लायब्ररीला भेट देऊ न शकणाऱ्या अपंग, ज्येष्ठ, लहान मुले आणि हॉस्पिटलमधील रुग्णांसाठी हा प्रकल्प उपयुक्त ठरेल.
– अशा लोकांना ग्रंथालयातून स्वयंसेवक पुस्तके सुपूर्द करतील.
– या कार्यक्रमात सुरुवातीच्या टप्प्यात ३१ जिल्हा ग्रंथालयांसह २,५०० ग्रंथालयांचा समावेश असेल.
– अशा उपक्रमाचा उद्देश ज्ञानावर आधारित समाजाला चालना देणे हा होता.
ITF वर्ल्ड चॅम्पियन्स 2022
– स्पॅनिश टेनिसपटू, राफेल नदालला 2022 च्या उत्कृष्ट हंगामानंतर 5व्यांदा पुरुष आंतरराष्ट्रीय टेनिस महासंघ (ITF) वर्ल्ड चॅम्पियन 2022 म्हणून घोषित करण्यात आले आहे.
– यापूर्वी, त्याला 2008, 2010, 2017 आणि 2019 मध्ये पुरुषांच्या ITF वर्ल्ड चॅम्पियन म्हणून नाव देण्यात आले आहे.
– पोलिश टेनिसपटू, इगा Świątek, 2022 मध्ये तिच्या कामगिरीसाठी आणि 2 ग्रँडस्लॅम जेतेपद जिंकल्याबद्दल महिला ITF वर्ल्ड चॅम्पियन 2022 म्हणून निवडले गेले आहे.
– विजेत्यांना 8 जुलै 2023 रोजी व्हिक्टोरिया आणि अल्बर्ट म्युझियम, लंडन, युनायटेड किंगडम (यूके) येथे आयोजित वार्षिक ITF वर्ल्ड चॅम्पियन्स अवॉर्ड्स कार्यक्रमात सन्मानित केले जाईल. हा कार्यक्रम सहसा पॅरिस फ्रान्समध्ये आयोजित केला जातो.
– 2018 आणि 2021 मध्ये विजेतेपद पटकावून बार्बोरा क्रेजिकोवा आणि कॅटेरिना सिनियाकोवा यांना सलग दुसऱ्या वर्षी आणि एकूण तिसऱ्यांदा ITF महिला दुहेरी विश्व चॅम्पियन म्हणून घोषित करण्यात आले आहे.
– राजीव राम आणि जो सॅलिसबरी यांना पहिल्यांदा ITF पुरुष दुहेरीचे जागतिक विजेतेपद मिळाले आहे.
PETA इंडियाचे 2022: सोनाक्षी सिन्हाची ‘पर्सन ऑफ द इयर’ म्हणून निवड
– बॉलीवूड अभिनेत्री, सोनाक्षी सिन्हा हिला PETA इंडियाचा 2022 पर्सन ऑफ द इयर हा किताब मिळाला आहे.
– सोनाक्षीच्या कृतीमुळे फॅशनसाठी मारल्या गेलेल्या अनेक प्राण्यांचे प्राण वाचविण्यात मदत झाली, परंतु कुत्रा आणि मांजरीच्या हक्कांसाठी तिने केलेल्या भक्कम वकिलीमुळे तिला पदवी मिळाली.
– ती प्राणी कल्याण कार्यात सक्रियपणे सहभागी आहे आणि मजबूत प्राणी संरक्षण कायद्यांची गरज नियमितपणे व्यक्त करते.
– मागच्या वर्षी आलिया भट्टला हीच पदवी देण्यात आली होती. याआधी पेटा इंडिया पर्सन ऑफ द इयर विजेत्यांमध्ये सर्वोच्च न्यायालयाचे माजी न्यायमूर्ती केएस पणिकर राधाकृष्णन, क्रिकेटपटू विराट कोहली, कॉमेडियन कपिल शर्मा; आणि अभिनेता जॉन अब्राहम, अनुष्का शर्मा, सनी लिओन, आर माधवन, जॅकलीन फर्नांडिस, हेमा मालिनी आणि सोनम कपूर आहुजा आहे.
– PETA म्हणजे पीपल फॉर एथिकल ट्रीटमेंट ऑफ अॅनिमल्स. PETA ची स्थापना 1980 मध्ये झाली आणि ती सर्व प्राण्यांच्या हक्कांची स्थापना आणि संरक्षण करण्यासाठी समर्पित आहे.
गती शक्ती विद्यापीठ: रेल्वे मंत्री अश्विनी वैष्णव यांची प्रथम कुलपती म्हणून नियुक्ती
– केंद्रीय रेल्वे मंत्री अश्विनी वैष्णव यांची वडोदरा येथील गति शक्ती विद्यापीठाच्या कुलपतीपदी नियुक्ती करण्यात आली आहे.
– राष्ट्रपतींनी डॉ मनोज चौधरी यांची वडोदरा येथील गति शक्ती विद्यापीठाचे पहिले कुलगुरू म्हणून नियुक्ती केली.
– जुलै 2022 मध्ये केंद्रीय मंत्रिमंडळाने गती शक्ती विद्यापीठाला केंद्रीय दर्जा प्रदान केला होता.
– या वर्षी ऑगस्टमध्ये केंद्र सरकारने राष्ट्रीय रेल्वे आणि वाहतूक संस्थेचे गती शक्ती विद्यापीठ या स्वायत्त केंद्रीय विद्यापीठात रूपांतर करण्यासाठी लोकसभेत विधेयक मांडले.
– 75 व्या स्वातंत्र्यदिनी 15 ऑगस्ट 2021 रोजी पंतप्रधान मोदींनी प्रधानमंत्री गति शक्ती योजना जाहीर केली होती.
