MPSC Current Affairs | Chalu Ghadamodi | 10 December 2022
जागतिक बँक 2022-23 भारतासाठी GDP अंदाज
– जागतिक बँकेने चालू आर्थिक वर्षासाठी भारताचा जीडीपी अंदाज 6.5 टक्क्यांवरून 6.9 टक्क्यांपर्यंत वाढवला आहे.
– यापूर्वी, त्याने चालू आर्थिक वर्षासाठी भारताचा वाढीचा अंदाज 7 टक्क्यांच्या आधीच्या अंदाजावरून 6.5 टक्क्यांवर आणला होता.
– जागतिक बँकेने भारताच्या आर्थिक विकासाचा अंदाज 6.9 टक्क्यांपर्यंत वाढवला आहे कारण बाह्य आव्हाने तसेच सप्टेंबर तिमाही कामगिरीचा सामना करताना अर्थव्यवस्थेच्या लवचिकतेमुळे.
– आव्हाने असूनही, देशाला मजबूत GDP वाढीची अपेक्षा आहे आणि उच्च देशांतर्गत मागणीमुळे ते जगातील सर्वात वेगाने वाढणारी प्रमुख अर्थव्यवस्था म्हणून राहतील.
ऑक्सफर्डचा २०२२ सालचा शब्द
– पहिल्यांदाच, ऑक्सफर्ड वर्ड ऑफ द इयर लोकांद्वारे निवडले गेले.
– 300,000 हून अधिक इंग्रजी भाषिकांनी ऑक्सफर्ड युनिव्हर्सिटी प्रेसच्या संपादकांनी प्रदर्शित केलेल्या तीन शब्दांपैकी निवडण्यासाठी दोन आठवड्यांत मतदान केले.
– गॉब्लिन मोडला (GOBLIN MODE) सर्वाधिक मते मिळाली, ज्यामुळे तो 2022 साठी ऑक्सफर्डचा वर्षाचा शब्द बनला.
– त्यानंतर “मेटाव्हर्स” (Metaverse) आणि “#IStandWith” होते.
– गॉब्लिन मोड ही एक अपशब्द शब्द आहे जी अशा प्रकारच्या वर्तनाचे वर्णन करते जी बिनधास्तपणे स्वार्थी, आळशी, आळशी किंवा लोभी असते, सामान्यत: सामाजिक नियम आणि अपेक्षा नाकारते.
सिलहेट-सिलचर महोत्सव
– भारत आणि बांगलादेश यांच्यातील सांस्कृतिक संबंध साजरे करण्यासाठी नुकतेच आसामच्या बराक व्हॅलीमध्ये सिल्हेट-सिलचर महोत्सवाच्या उद्घाटन आवृत्तीचे आयोजन करण्यात आले होते.
– भारत आणि बांगलादेश यांच्यातील द्विपक्षीय संबंध मजबूत करणे हा सिल्हेट-सिलचर महोत्सवाचा उद्देश आहे.
– दोन दिवसीय महोत्सवाचे आयोजन इंडिया फाउंडेशन (जे केंद्रीय सांस्कृतिक मंत्रालयाच्या अखत्यारीत येते) आणि बांगलादेश फाउंडेशन फॉर रीजनल स्टडीज यांनी संयुक्तपणे केले होते.
– हा कार्यक्रम भारताच्या स्वातंत्र्याच्या 75 व्या वर्धापन दिनानिमित्त आणि बांगलादेशच्या पाकिस्तानपासून मुक्त झाल्याच्या 50 व्या वर्धापन दिनानिमित्त आयोजित करण्यात आला होता.
– त्यात सिल्हेट (बांगलादेश) आणि सिलचर (भारत) या दोन शेजारील प्रदेशातील पाककृती, कला, हस्तकला, संस्कृती आणि स्थानिक उत्पादने प्रदर्शित केली गेली.
– याने आरोग्यसेवा, पर्यटन, शिक्षण आणि डिजिटल पायाभूत सुविधा यांसारख्या क्षेत्रातील बहु-अनुशासनात्मक व्यापार संधी शोधण्यासाठी व्यासपीठ उपलब्ध करून दिले.
दिव्यांग विभाग स्थापन करणारे महाराष्ट्र हे पहिले राज्य ठरले
– महाराष्ट्र राज्य सरकारने नुकतीच दिव्यांगांसाठी स्वतंत्र शासकीय विभाग स्थापन करण्यास मान्यता दिली आहे.
– या विकासाची घोषणा दिव्यांग व्यक्तींच्या आंतरराष्ट्रीय दिनानिमित्त करण्यात आली.
– दिव्यांग लोकांच्या कल्याणासाठी आणि सुरक्षेसाठी स्वतंत्र विभागाची मागणी 20 वर्षानंतर करण्यात आली आहे.
– या विभागाची स्थापना राज्यातील शारिरीक आणि मानसिकदृष्ट्या अपंग व्यक्तींना शैक्षणिक आणि व्यावसायिक दृष्ट्या सेवा देण्यासाठी करण्यात आली आहे.
– नवीन विभागात तब्बल 2,063 पदे निर्माण करण्यात आली असून त्यासाठी एकूण 1,143 कोटी रुपयांची तरतूद करण्यात आली आहे.
– यापूर्वी, दिव्यांग लोकांशी संबंधित सर्व तक्रारी आणि समस्या सामाजिक न्याय आणि सक्षमीकरण मंत्री यांच्या अध्यक्षतेखालील सामाजिक न्याय विभागाच्या अखत्यारीत येत होत्या.
– सध्या राज्यात अडीच कोटींहून अधिक दिव्यांग लोक आहेत. नवीन विभाग त्यांना शिक्षण, नोकरी, शिष्यवृत्ती, आरोग्य, प्रवास आणि पुनर्वसन या क्षेत्रात मदत करेल.
– UNGA ने 1992 मध्ये अपंग व्यक्तींचा आंतरराष्ट्रीय दिवस स्थापन करण्याचा ठराव स्वीकारला.
– हा दिवस दरवर्षी 3 डिसेंबर रोजी अपंग लोकांसमोरील समस्या आणि आव्हानांबद्दल जागतिक जागरूकता वाढवण्यासाठी पाळला जातो.
केंद्राने PADMA ला स्वयं-नियामक संस्था म्हणून मान्यता दिली
– केंद्रीय माहिती आणि प्रसारण मंत्रालयाने अलीकडेच प्रिंट आणि डिजिटल मीडिया असोसिएशन (PADMA) ला भारतभरातील बातम्या आणि चालू घडामोडींच्या प्रकाशकांसाठी स्वयं-नियामक संस्था म्हणून मान्यता दिली आहे.
– प्रिंट आणि डिजिटल मीडिया असोसिएशन (PADMA) ही एक स्वयं-नियामक संस्था आहे ज्यामध्ये 47 वृत्त प्रकाशक आहेत.
– त्याचे नेतृत्व उच्च न्यायालयाचे माजी न्यायाधीश मूलचंद गर्ग करणार आहेत. त्यात प्रसार भारतीचे अर्धवेळ सदस्य अशोक कुमार टंडन आणि पत्रकार मनोज कुमार मिश्रा यांचाही समावेश आहे.
राहणीमानाचा खर्च निर्देशांक 2022
– लंडनस्थित इकॉनॉमिस्ट इंटेलिजेंस युनिट (EIU) द्वारे नुकताच जगण्याचा जागतिक खर्च 2022 अहवाल प्रसिद्ध करण्यात आला.
– हे जगभरातील 172 देशांमधील 200 हून अधिक वस्तू आणि सेवांच्या किमतींची तुलना करते.
– अर्धवार्षिक अहवालात युक्रेनमधील युद्धामुळे शहरांमधील राहणीमानाच्या खर्चात मोठे बदल आढळून आले.
– मॉस्को आणि सेंट पीटर्सबर्ग – रशियाची सर्वाधिक लोकसंख्या असलेली शहरे – यादीतील कोणत्याही शहराच्या क्रमवारीत प्रचंड वाढ झाली आहे.
– मॉस्कोचे रँकिंग 2021 मध्ये 72 व्या स्थानावरून 2022 मध्ये 37 व्या स्थानावर पोहोचले.
– न्यू यॉर्क आणि सिंगापूरला उच्च उत्पन्न आणि मजबूत यूएस डॉलरमुळे वरच्या क्रमांकावर जाण्यासाठी बरोबरी होती.
– जगभरातील युटिलिटी बिलांमध्ये सरासरी 11 टक्क्यांनी वाढ झाली आहे. स्थानिक चलनाच्या दृष्टीने कारच्या किमतीतही सरासरी ९.५ टक्क्यांनी वाढ झाली आहे. तेलाच्या किमतीत सरासरी 22 टक्क्यांनी वाढ झाल्यामुळे सर्वाधिक वाढ झाली आहे.
– सर्वेक्षणात गेल्या एका वर्षात जगभरातील महागाईत ८.१ टक्के वाढ नोंदवण्यात आली आहे.
– सुमारे 20 वर्षांपूर्वी EIU ने ट्रॅकिंग सुरू केल्यापासून आतापर्यंतची ही सर्वाधिक नोंद आहे.
– इस्तंबूल, ब्युनोस आयर्स आणि तेहरानमध्ये महागाईत सर्वाधिक वाढ झाली आहे.
– महागाईचा सर्वाधिक दर कॅराकस (व्हेनेझुएला) मध्ये नोंदवला गेला, जिथे गेल्या वर्षभरात राहणीमानाचा खर्च 132 टक्क्यांनी वाढला.
