MPSC Current Affairs | Chalu Ghadamodi | 11 March 2022

दक्षिण कोरिया: कंझर्व्हेटिव्ह उमेदवार यून सुक-येओल अध्यक्ष म्हणून निवडून आले

दक्षिण कोरियाने कंझर्व्हेटिव्ह विरोधी उमेदवार यून सुक-येओल यांची देशाच्या पुढील अध्यक्षपदी निवड केली आहे.
राजकीय नवशिक्या असलेल्या श्रीयुन यांनी वर्गीय असमानता दूर करण्याच्या आश्वासनांवर आधारित डेमोक्रॅटिक पक्षाच्या ली जे-म्युंग यांच्यावर विजय मिळवला.त्याने आपल्या विजयाला “महान दक्षिण कोरियाच्या लोकांचा विजय” म्हटले.
परंतु निकाल इतिहासातील सर्वात जवळचा होता – अंतिम गणना 1% पेक्षा कमी विभक्त झाली.

लष्करी सराव धर्म संरक्षक-2022 (Dharma Guardian)

Ex DHARMA GARDIAN-2022, भारतीय सैन्य आणि जपानी ग्राउंड सेल्फ डिफेन्स फोर्स यांच्यातील वार्षिक सराव जो 27 फेब्रुवारी 2022 रोजी परदेशी प्रशिक्षण नोड, बेळगाव येथे सुरू झाला होता, बारा दिवसांच्या तीव्र संयुक्त लष्करी प्रशिक्षणानंतर 10 मार्च 2022 रोजी यशस्वीरित्या संपला, ज्यामुळे एक अनोखी संधी मिळाली. दोन्ही राष्ट्रांच्या सशस्त्र दलांमध्ये समन्वय साधणे जे भारत – जपान मैत्रीचे कालातीत बंध दृढ करण्यावर केंद्रित आहे.

“धर्म संरक्षक” व्यायामामुळे भारतीय सैन्य आणि जपानी ग्राउंड सेल्फ डिफेन्स फोर्सेस यांच्यातील संरक्षण सहकार्याची पातळी वाढेल आणि भविष्यात अशा अनेक संयुक्त कार्यक्रमांसाठी उत्प्रेरक म्हणून काम करेल.

SVAMITVA योजना

केंद्रीय पंचायती राज आणि ग्रामीण विकास मंत्री श्री गिरीराज सिंह विकसित केलेल्या नवीन कार्यक्षमतेचा शुभारंभ करतील ज्यामध्ये SVAMITVA योजनेअंतर्गत सर्वेक्षणासाठी नियोजित केलेल्या त्यांच्या संबंधित मतदारसंघात ड्रोन उड्डाण सुरू झाल्याची माहिती देणारे एसएमएस खासदार आणि आमदारांना पाठवले जातील. मंत्री 11 मार्च 2022 रोजी पंचायती राज मंत्रालय, विज्ञान आणि तंत्रज्ञान विभाग (DST), नागरी विमान वाहतूक मंत्रालय (MoCA), survey ऑफ इंडिया (SoI), राष्ट्रीय माहिती विज्ञान केंद्र यांच्या प्रतिनिधींच्या उपस्थितीत कार्यक्षमतेचा शुभारंभ करतील.

SVAMITVA, पंचायती राज मंत्रालयाची एक केंद्रीय क्षेत्र योजना पंतप्रधानांनी राष्ट्रीय पंचायती राज दिन, 24 एप्रिल 2021 रोजी 9 राज्यांमध्ये योजनेचा प्रायोगिक टप्पा यशस्वीरित्या पूर्ण केल्यानंतर राष्ट्रीय स्तरावर सुरू केला. या योजनेचा उद्देश ‘अधिकारांची नोंद’ प्रदान करणे आहे. ग्रामीण आबादी भागातील गावातील घरमालकांना आणि प्रॉपर्टी कार्ड जारी करणे.

ही योजना देशभरात टप्प्याटप्प्याने पाच वर्षांच्या कालावधीत (२०२०-२०२५) राबविण्यात येत आहे आणि अखेरीस २०२५ पर्यंत देशभरातील सर्व गावांचा समावेश केला जाईल. देशभरात या योजनेला संतृप्त करण्याच्या प्रवासात ही योजना वेगवेगळे टप्पे गाठत आहे. , आतापर्यंत विविध राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांमधील 108 जिल्ह्यांमध्ये ड्रोन उड्डाण पूर्ण झाले आहे आणि बरेच पूर्ण होण्याच्या मार्गावर आहेत.

ग्रामीण भारताच्या विकासात ही योजना महत्त्वपूर्ण ठरली आहे. SVAMITVA व्यक्तींना त्यांच्या मालमत्तेवरील अधिकारांचे रेकॉर्ड प्रदान करते ज्याचा वापर कर्ज आणि इतर फायदे घेण्यासाठी आर्थिक मालमत्ता म्हणून केला जाऊ शकतो. आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करून ही योजना लाखो ग्रामीण मालमत्ताधारकांना अधिक लाभ देण्यासाठी राबविली जात आहे.

‘कामावर काळजी’ या विषयावर आंतरराष्ट्रीय कामगार संघटनेचा अहवाल

आंतरराष्ट्रीय महिला दिनानिमित्त (8 मार्च 2022) आंतरराष्ट्रीय कामगार संघटना (ILO) ने “कामावर काळजी: अधिक लिंग-समान जगासाठी काळजी रजा आणि सेवांमध्ये गुंतवणूक” हा अहवाल प्रसिद्ध केला.

अहवालात असे दिसून आले आहे की, जगभरात, प्रजननक्षम वयातील 650 दशलक्ष महिलांना मातृत्व संरक्षण कन्व्हेन्शन, 2000 नुसार मातृत्व संरक्षण नाही.
मॅटर्निटी प्रोटेक्शन कन्व्हेन्शन, 2000 नुसार, गरोदर महिलांना त्यांच्या मागील पगाराच्या किमान दोन तृतीयांश भागावर किमान 14 आठवड्यांची सशुल्क प्रसूती रजा देण्यात यावी.
सर्वेक्षण केलेल्या 185 देशांपैकी 85 देशांनी प्रसूती रजेची तरतूद पूर्ण केली नाही. अहवालानुसार, सुधारणेच्या सध्याच्या गतीनुसार, किमान मातृत्व अधिकार प्राप्त करण्यासाठी किमान 46 वर्षे लागतील.

लिंग रजा अंतर
मुख्य पुनरुत्पादक वयाच्या 1.2 अब्ज पुरुषांना पितृत्व रजा उपलब्ध नाही. ज्या देशांमध्ये पितृत्व रजा दिली जाते, ती कमी राहते. अहवालात या लहान पितृत्व रजेला “लिंग रजा अंतर” म्हटले आहे.
काही कामगारांना कायदेशीर संरक्षण कसे मिळत नाही यावरही या अहवालात प्रकाश टाकण्यात आला आहे. त्यामध्ये अनौपचारिक क्षेत्रातील कामगार, स्थलांतरित, दत्तक पालक आणि (LGBTQI+) असलेले पालक यांचा समावेश होतो. अहवालात असे नमूद करण्यात आले आहे की पितृत्व रजा दिल्याने पालक दोघांनाही काम आणि मुलांच्या संगोपनाच्या जबाबदाऱ्यांमध्ये संतुलन राखण्यास मदत होईल.

साहित्योत्सव साहित्य महोत्सव

साहित्य अकादमीचा साहित्योत्सव म्हणून ओळखला जाणारा पत्र महोत्सव हा भारतातील सर्वात समावेशक साहित्य महोत्सव आहे. 10 ते 15 मार्च 2022 दरम्यान नवी दिल्ली येथे आयोजित करण्यात आली आहे.

हा सण भारताच्या 75 व्या स्वातंत्र्य वर्षाच्या स्मरणोत्सवाचा एक भाग असेल.
कार्यक्रम स्वातंत्र्य किंवा स्वातंत्र्य चळवळीवर आधारित आहेत.
भारताच्या स्वातंत्र्य चळवळीबद्दलचे साहित्य तसेच आझादी का अमृत महोत्सवाशी संबंधित इतर वस्तू प्रदर्शित करण्यासाठी महोत्सवात एक विशिष्ट कोपरा असेल.
सांस्कृतिक राज्यमंत्री अर्जुन राम मेघवाल यांच्या हस्ते अकादमी प्रदर्शनाच्या उद्घाटनाने महोत्सवाची सुरुवात झाली.

अकादमीद्वारे मान्यताप्राप्त 24 भारतीय भाषांचे प्रतिनिधित्व 26 तरुण लेखक करतील जे ‘द राइज ऑफ यंग इंडिया’ कार्यक्रमात सहभागी होणार आहेत.
‘पॅनल डिस्कशन ऑन पब्लिशिंग इन इंडियन लँग्वेजेस’ मध्ये अनेक भारतीय भाषांचे प्रतिनिधीत्व करणारे प्रसिद्ध प्रकाशक आणि लेखक उपस्थित असतील.
महोत्सवाच्या सर्व दिवसांमध्ये अकादमीचे पुस्तक प्रदर्शनही भरवण्यात येणार आहे.
11 मार्च रोजी, 24 पुरस्कार विजेत्यांना प्रतिष्ठित साहित्य अकादमी पुरस्कार प्रदान केले जातील.

13 मार्च रोजी, अकादमी सभागृहात “भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीवर साहित्याचा प्रभाव” या विषयावर तीन दिवसीय राष्ट्रीय चर्चासत्र आयोजित केले जाईल. त्याच दिवशी “1947 पासून भारतीय भाषांमध्ये काल्पनिक आणि विज्ञान कथा” या विषयावर चर्चासत्रही आयोजित केले जाईल.
१५ मार्च रोजी, “पुर्वोत्तरी: नॉर्थ ईस्टर्न आणि नॉर्दर्न रायटर्स मीट” होईल. त्याच दिवशी, “साहित्य आणि महिला सक्षमीकरण” या विषयावर एक परिसंवाद देखील आयोजित केला जाईल.

भारताची नॅशनल अकादमी ऑफ लेटर्स, साहित्य अकादमी ही भारतीय भाषांमधील साहित्याचा प्रचार करण्यासाठी वाहिलेली संस्था आहे. याची स्थापना १२ मार्च १९५४ रोजी झाली. याचे मुख्यालय रवींद्र भवन, दिल्ली येथे आहे.

हरियाणा: सुषमा स्वराज पुरस्कार

हरियाणाचे मुख्यमंत्री मनोहर लाल खट्टर यांनी राज्याचा अर्थसंकल्प सादर करताना आंतरराष्ट्रीय आणि राष्ट्रीय क्षेत्रात जीवनाच्या विविध क्षेत्रातील महत्त्वपूर्ण कामगिरी किंवा योगदानासाठी महिलांसाठी ‘सुषमा स्वराज पुरस्कार’ जाहीर केला आहे.

सुषमा स्वराज पुरस्कारामध्ये सन्मानचिन्हासह 5 लाख रुपये देण्यात येणार आहेत.

सुषमा स्वराज या सर्वोच्च न्यायालयाच्या वकील तसेच भारतीय राजकारणी होत्या. त्या भारतीय जनता पक्षाच्या वरिष्ठ सदस्य होत्या, त्यांनी पहिल्या नरेंद्र मोदी सरकारच्या काळात (2014-2019) भारताच्या परराष्ट्र मंत्री म्हणून काम केले होते. इंदिरा गांधींनंतर या पदावर विराजमान होणाऱ्या त्या दुसऱ्या महिला होत्या. त्या सात वेळा खासदार आणि तीन वेळा विधानसभेच्या सदस्य म्हणून निवडून आल्या. 1977 मध्ये वयाच्या 25 व्या वर्षी त्या हरियाणा राज्यातील सर्वात तरुण कॅबिनेट मंत्री बनल्या. तिने 1998 मध्ये अल्प कालावधीसाठी दिल्लीच्या 5व्या मुख्यमंत्री म्हणूनही काम केले आणि शहराच्या पहिल्या महिला मुख्यमंत्री देखील बनल्या. यूएस दैनिक वॉल स्ट्रीट जर्नलने तिला भारतातील “सर्वोत्तम प्रिय राजकारणी” म्हटले आहे.

WHO ग्लोबल सेंटर फॉर ट्रॅडिशनल मेडिसिन

9 मार्च 2022 रोजी, PM मोदी यांच्या अध्यक्षतेखाली केंद्रीय मंत्रिमंडळाने गुजरातमध्ये जागतिक आरोग्य संघटना ग्लोबल सेंटर फॉर ट्रॅडिशनल मेडिसिन (WHO GCTM) स्थापन करण्यास मान्यता दिली.

भारतात WHO GCTM ची स्थापना 13 नोव्हेंबर 2020 रोजी 5 व्या आयुर्वेद दिनानिमित्त WHO च्या महासंचालकांनी जाहीर केली.
WHO GCTM ची स्थापना जामनगर, गुजरात येथे आयुष मंत्रालयाच्या अंतर्गत केली जाईल (आयुर्वेद, योग, निसर्गोपचार, युनानी, सिद्ध, सोवा-रिग्पा आणि होमिओपॅथी).
GCTM स्थापन करण्यासाठी, भारत सरकार आणि WHO यांच्यात यजमान देश करार करण्यात आला. जगभरातील पारंपारिक औषधांसाठी हे WHO चे पहिले आणि एकमेव जागतिक चौकी केंद्र असेल.