MPSC Current Affairs | Chalu Ghadamodi | 15 March 2022
भारतातील माता मृत्यूचे प्रमाण (MMR) 10 अंकांनी घसरले
MPSC Current Affairs
भारत 2030 पर्यंत 70/ लाख जिवंत जन्मांच्या माता मृत्यूचे प्रमाण (MMR) SDG लक्ष्य गाठण्याच्या मार्गावर आहे
केरळ, महाराष्ट्र आणि उत्तर प्रदेश यांनी नोंदवलेल्या MMR मध्ये 15% पेक्षा जास्त लक्षणीय घट
भारताच्या रजिस्ट्रार जनरलने जारी केलेल्या MMR वरील स्पेशल बुलेटिननुसार भारतातील माता मृत्यूचे प्रमाण (MMR) 10 गुणांनी कमी झाले आहे.
हे प्रमाण 2016-18 मधील 113 वरून 2017-19 मध्ये 103 पर्यंत घसरले आहे (8.8% घट).
देशात MMR मध्ये 2014-2016 मध्ये 130, 2015-17 मध्ये 122, 2016-18 मध्ये 113 आणि 2017-19 मध्ये 103 पर्यंत घसरण होत आहे.
या सततच्या घसरणीसह, भारत 2020 पर्यंत 100/लाख जिवंत जन्माचे राष्ट्रीय आरोग्य धोरण (NHP) लक्ष्य गाठण्याच्या मार्गावर आहे आणि निश्चितपणे 2030 पर्यंत 70/ लाख जिवंत जन्माचे SDG लक्ष्य गाठण्याच्या मार्गावर आहे. ज्या राज्यांची संख्या शाश्वत विकास लक्ष्य (SDG) साध्य केले आहे ते आता 5 वरून 7 पर्यंत वाढले आहे. केरळ (30), महाराष्ट्र (38), तेलंगणा (56), तामिळनाडू (58), आंध्र प्रदेश (58), झारखंड (61), आणि गुजरात (70). आता नऊ (9) राज्ये आहेत ज्यांनी NHP ने निर्धारित केलेले MMR चे लक्ष्य गाठले आहे ज्यात वरील 7 आणि कर्नाटक (83) आणि हरियाणा (96) राज्यांचा समावेश आहे.
पश्चिम बंगाल, हरियाणा, उत्तराखंड आणि छत्तीसगढ या चार राज्यांनी MMR मध्ये वाढ दर्शविली आहे आणि म्हणून SDG लक्ष्य साध्य करण्यासाठी MMR घसरणीला गती देण्यासाठी त्यांच्या धोरणाचे पुनर्मूल्यांकन करणे आणि त्यांचे प्रयत्न तीव्र करणे आवश्यक आहे.
माता मृत्यू दर (एमएमआर) सुधारण्यासाठी हस्तक्षेप:
प्रधान मंत्री सुरक्षा मातृत्व अभियान
प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना
लेबर रूम क्वालिटी इम्प्रुव्हमेंट इनिशिएटिव्ह (लक्ष्य)
पोशन अभियान
अॅनिमिया मुक्त भारत (AMB)
सुरक्षित मातृत्व अश्वसन (सुमन)
जननी सुरक्षा योजना
जननी शिशु सुरक्षा कार्यकर्म
बाफ्टा पुरस्कार 2022
13 मार्च 2022 रोजी लंडनच्या रॉयल अल्बर्ट हॉलमध्ये आयोजित एका शानदार समारंभात ब्रिटिश अकादमी चित्रपट पुरस्कार (BAFTA) च्या 75 व्या आवृत्तीच्या विजेत्यांची घोषणा करण्यात आली.
‘द पॉवर ऑफ द डॉग’ ने दोन BAFTA पुरस्कार जिंकले, सर्वोत्कृष्ट चित्र आणि सर्वोत्कृष्ट दिग्दर्शक जेन कॅम्पियनसाठी. ‘किंग रिचर्ड’मधील भूमिकेसाठी विल स्मिथला सर्वोत्कृष्ट अभिनेत्याचा, तर ‘आफ्टर लव्ह’मधील भूमिकेसाठी जोआना स्कॅनलनला सर्वोत्कृष्ट अभिनेत्रीचा पुरस्कार मिळाला.
Dune ने सर्वोत्कृष्ट मूळ स्कोअर, सिनेमॅटोग्राफी, प्रोडक्शन डिझाइन, साउंड आणि व्हिज्युअल इफेक्टसाठी पाच BAFTA 2022 पुरस्कार जिंकले, तर वेस्ट साइड स्टोरीने Ariana DeBose आणि सर्वोत्कृष्ट कास्टिंगसाठी सर्वोत्कृष्ट सहाय्यक अभिनेत्रीसह दोन निवडले. एन्कँटोला सर्वोत्कृष्ट अॅनिमेटेड चित्रपटाचा पुरस्कार, समर ऑफ सोलने सर्वोत्कृष्ट माहितीपट आणि बेलफास्टला उत्कृष्ट ब्रिटिश चित्रपट पुरस्कार मिळाला.
राष्ट्रीय इंडियन मिलिटरी कॉलेज 100 वर्षात प्रथमच मुलींच्या कॅडेट्सला सामील करून घेणार
RIMC कमांडंटने सांगितले की देशभरातील एकूण 568 मुलींनी पाच जागांसाठी प्रवेश परीक्षा दिली.
मुलींच्या कॅडेट्सना प्रवेश देण्याचा निर्णय घेण्यापूर्वी, संस्थेने मूर्त आणि अमूर्त अशा दोन्ही घटकांचे मूल्यांकन करण्यासाठी एक समिती स्थापन केली आणि ती मुलींच्या विद्यार्थ्यांसाठी योग्य होण्यासाठी संस्थेमध्ये आवश्यक ते बदलही करण्यात आले.
भारताचे पहिले GI टॅग असलेले काश्मीर कार्पेट
जम्मू आणि काश्मीर सरकारने त्यांच्या GI-टॅग केलेल्या काश्मिरी कार्पेटसाठी क्विक रिस्पॉन्स (QR) कोड लाँच केला आहे, जेणेकरून हाताने बांधलेल्या कार्पेटची सत्यता आणि अस्सलपणा टिकवून ठेवता येईल. GI टॅगशी जोडलेल्या या QR कोडचा मुख्य उद्देश काश्मिरी कार्पेट उद्योगाची चमक आणि वैभव पुनरुज्जीवित करण्यात मदत करणे हा आहे.
QR कोडमध्ये कारागीर, उत्पादक, विणकर, जिल्हा, वापरलेला कच्चा माल इत्यादी संबंधित माहिती असेल.
QR कोड लेबल कॉपी किंवा गैरवापर करता येत नसल्यामुळे, ते कार्पेटच्या बनावट उत्पादनास परावृत्त करेल.
दरम्यान, 11 मार्च 2022 रोजी GI-टॅग केलेल्या हाताने बांधलेल्या कार्पेट्सची पहिली खेप जर्मनीला नवी दिल्लीतून निर्यात करण्यात आली.
गॅब्रिएल बोरिक फॉन्ट: चिलीचा सर्वात तरुण राष्ट्रपती
गॅब्रिएल बोरिक फॉन्ट यांची चिलीचे नवे आणि ३६ वे अध्यक्ष म्हणून नियुक्ती करण्यात आली आहे. ३६ वर्षीय डावे हे चिलीच्या इतिहासात पद भूषवणारे सर्वात तरुण नेते आहेत. तो सेबॅस्टियन पिनेरा नंतर आला. बोरिक हे 2022-2026 या कालावधीसाठी कार्यालय सांभाळतील.
आयटीएफ टेनिस स्पर्धा
अंकिता रैना आणि ऋतुजा भोसले या भारतीय जोडीने ऑस्ट्रेलियातील बेंडिगो शहरात झालेल्या महिलांच्या ‘आयटीएफ’ टेनिस स्पर्धेतील दुहेरीचे जेतेपद पटकावले.
अंतिम सामन्यात अंकिता-ऋतुजा या पुणेकर जोडीने अलेक्झांड्रा बोझोव्हिच (ऑस्ट्रेलिया) आणि वेरॉनिका फाल्कोवस्का (पोलंड) या जोडीला ४-६, ६-३, १०-४ असे नमवले. मागील आठवडय़ात याच ठिकाणी झालेल्या अन्य एका स्पर्धेची अंकित-ऋतुजा जोडीने उपांत्य फेरी गाठली होती. मात्र, त्यानंतर त्यांनी कामगिरीत अधिक सुधारणा करत जेतेपदाला गवसणी घातली.
12-14 वयोगटातील मुलांसाठी कोविड-19 लसीकरण सुरू करण्याचा केंद्राचा निर्णय
आरोग्य मंत्रालयाच्या म्हणण्यानुसार, हैदराबादस्थित बायोलॉजिकल-ई निर्मित कॉर्बेव्हॅक्सचा वापर या वयोगटातील मुलांना लस टोचण्यासाठी केला जाईल.
आरोग्य मंत्रालयाने जाहीर केले की 2008, 2009 आणि 2010 मध्ये जन्मलेले, म्हणजेच 12 वर्षांपेक्षा जास्त वयाचे लोक 16 मार्चपासून त्यांच्या कोविड-19 लसीसाठी पात्र असतील.
Corbevax ही भारतातील पहिली स्वदेशी विकसित रिसेप्टर बाइंडिंग डोमेन (RBD) प्रोटीन सब-युनिट लस आहे. 21 फेब्रुवारी रोजी, भारताच्या औषध मान्यता एजन्सीने 12-18 वर्षे वयोगटासाठी कॉर्बेव्हॅक्सला आपत्कालीन वापरासाठी अधिकृतता दिली.
कॉर्बेवॅक्स, एक प्रोटीन सब-युनिट कोविड-19 लस, पारंपारिक सब-युनिट लस प्लॅटफॉर्मवर तयार केलेली आहे. संपूर्ण व्हायरसऐवजी, प्लॅटफॉर्म स्पाइक प्रोटीनसारखे त्याचे तुकडे वापरून रोगप्रतिकारक प्रतिक्रिया ट्रिगर करतो. उप-युनिट लसीमध्ये निरुपद्रवी एस-प्रोटीन असते आणि मानवी रोगप्रतिकारक प्रणालीने ते ओळखले की, ती पांढऱ्या रक्त पेशींसारखी प्रतिपिंडे तयार करते, जी संक्रमणाशी लढतात.
कॉर्बेवॅक्समध्ये व्हायरसचे प्रतिजैविक भाग समाविष्ट असतात ज्यामुळे संरक्षणात्मक प्रतिकारशक्ती निर्माण होते. प्रतिजन हे टेक्सास चिल्ड्रन हॉस्पिटल सेंटर फॉर व्हॅक्सिन डेव्हलपमेंटद्वारे विकसित केले गेले आहे आणि बीसीएम व्हेंचर्स, बेलर कॉलेज ऑफ मेडिसिनच्या एकात्मिक व्यापारीकरण संघाकडून परवानाकृत आहे.
