MPSC Current Affairs | Chalu Ghadamodi | 10 April 2022
राष्ट्रीय व्याघ्र संवर्धन प्राधिकरणाची 20 वी बैठक
MPSC Current Affairs
केंद्रीय पर्यावरण, वन आणि हवामान बदल मंत्री श्री भूपेंद्र यादव यांच्या अध्यक्षतेखाली आज अरुणाचल प्रदेशातील पक्के व्याघ्र प्रकल्पात राष्ट्रीय व्याघ्र संवर्धन प्राधिकरण (NTCA) ची 20 वी बैठक पार पडली.
इतिहासात प्रथमच NTCA बैठक राष्ट्रीय राजधानीबाहेर झाली. राखीव, स्थानिक समस्या इत्यादींबाबत प्रथमदर्शनी माहिती मिळविण्यासाठी केंद्रीय मंत्र्यांनी यापुढे या बैठका दिल्लीबाहेर वनक्षेत्रात किंवा व्याघ्र प्रकल्पात घेतल्या जातील असे निर्देश दिले होते.
वनक्षेत्र आणि व्याघ्र प्रकल्पाच्या संवर्धन आणि अधिक चांगल्या विकासासाठी स्थानिकांच्या सक्रिय सहभागावरही मंत्री महोदयांनी जोर दिला. ते म्हणाले की, त्यासाठी विविध समस्या हाताळणारे वन अधिकारी, स्थानिक ग्रामस्थ, तज्ञ, विद्यार्थी यांच्यासह सर्व संबंधितांशी बैठक घेतली पाहिजे.
यावेळी स्थानिक ग्रामस्थांनी सुमारे 100 एअर गन आत्मसमर्पण केले. ईशान्येकडील राज्यांमध्ये एअर गनचा सर्रास वापर ही समस्या होती. अरुणाचल प्रदेशने मार्च 2021 मध्ये एअर गन आत्मसमर्पण अभियान सुरू केले होते ज्याचे आतापर्यंत चांगले परिणाम मिळाले आहेत.
जगातील वाघांच्या लोकसंख्येपैकी सुमारे ७०% वाघ भारतात आहेत. वाघांनी देशातील विविध भूदृश्ये व्यापली आहेत. काही लँडस्केपमध्ये अधिवास आणि शिकारीच्या आधारे समृद्ध आणि व्यवहार्य लोकसंख्या आहे, तर काही अधिवास आहेत जे विविध प्रदेशांसाठी व्यापलेले आहेत परंतु वाघांच्या चांगल्या लोकसंख्येला समर्थन देण्याची क्षमता आहे. वाघांची संख्या नाहीशी झालेली आणखी काही अधिवास असू शकतात.
या परिस्थितीत, काहीवेळा वाघांची पुन्हा ओळख करून देणे किंवा विद्यमान लोकसंख्येला पूरक असणे अत्यावश्यक ठरते. हे एक संवेदनशील आणि तांत्रिक कार्य असल्याने, NTCA ने पुन: परिचय आणि पूरकता हाताळण्यासाठी एक मानक ऑपरेटिंग प्रोटोकॉल (SOP) तयार केला आहे. SOP विचारात घेते, या विषयावर उपलब्ध असलेले वैज्ञानिक ज्ञान तसेच भारतासाठी विशिष्ट परिस्थिती असू शकते. ज्या भागात ती ऐतिहासिकदृष्ट्या अस्तित्वात होती परंतु आता ती वाहून नेण्याची क्षमता कमी होत चालली आहे किंवा कमी घनतेमध्ये आढळून येत आहे अशा प्रदेशात वाघांची पुनर्प्रदर्शन आणि पूरकता हाताळण्यासाठी, विविध कारणांमुळे परंतु वाघांची उपस्थिती वाढवण्यासाठी कल्याणकारी घटक अजूनही अस्तित्वात आहेत किंवा पुरेशा व्यवस्थापन हस्तक्षेपाने सुधारले जाऊ शकते. म्हणून, NTCA ‘टायगर रीइंट्रोडक्शन अँड सप्लिमेंटेशन इन वाइल्ड प्रोटोकॉल’ नावाचा SOP जारी करत आहे.
भारताच्या कृषी निर्यातीने $५० अब्ज डॉलरचा टप्पा गाठला
आर्थिक वर्ष 2022 मध्ये भारताच्या कृषी निर्यातीने $50 अब्ज ओलांडून आतापर्यंतचा उच्चांक गाठला. आर्थिक वर्षात कृषी निर्यात 19.92 टक्क्यांनी वाढून $50.21 बिलियनवर पोहोचली, अशी माहिती डायरेक्टरेट जनरल ऑफ कमर्शियल इंटेलिजेंस अँड स्टॅटिस्टिक्सने प्रदान केलेल्या तात्पुरत्या आकडेवारीनुसार (DGCI&S).
सध्याची वाढ ही अभूतपूर्व आहे आणि गेल्या आर्थिक वर्षात नोंदवलेल्या वाढीच्या तुलनेत कृषी क्षेत्रातील आतापर्यंतची सर्वाधिक वाढ आहे. 2020-21 या आर्थिक वर्षात कृषी निर्यात 17.66 टक्क्यांनी वाढून एकूण $41.87 अब्जांवर पोहोचली आहे.
कंटेनरचा तुटवडा आणि उच्च मालवाहतुकीचे दर यांच्या रूपात गेल्या वर्षी मोठ्या लॉजिस्‍टिकल आव्हानांना तोंड देऊनही हा टप्पा गाठला गेला. हे पीएम नरेंद्र मोदी यांच्या शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढवण्याच्या दृष्टिकोनाशी सुसंगत आहे.
या उत्पादनांच्या निर्यातीत वाढ झाल्यामुळे हरियाणा, पंजाब, उत्तर प्रदेश, मध्य प्रदेश, महाराष्ट्र, तेलंगणा, आंध्र प्रदेश, छत्तीसगड, बिहार आणि पश्चिम बंगाल या राज्यांतील शेतकऱ्यांना मोठा फायदा झाला आहे.
सागरी उत्पादनांच्या निर्यातीत वाढ झाल्याने आंध्र प्रदेश, महाराष्ट्र, गुजरात, पश्चिम बंगाल, ओडिशा, केरळ आणि तामिळनाडू या किनारी राज्यांतील शेतकऱ्यांना फायदा झाला.
कॉफी निर्यातीत वाढ झाल्याने केरळ, तामिळनाडू आणि कर्नाटकमधील कॉफी उत्पादकांना फायदा झाला.
याशिवाय वाराणसी (ताज्या भाज्या, आंबा), लखनौ (आंबा), थेणी (केळी), नागपूर (संत्रा), अनंतपूर (केळी), सोलापूर (डाळिंब) आणि कृष्णा यांसारख्या समूहांमधून फळांच्या निर्यातीतही वाढ झाली आहे. आणि चित्तूर (आंबा).
‘वन हेल्थ’ पायलट प्रोजेक्ट
वन हेल्थ सपोर्ट युनिटद्वारे वन हेल्थ फ्रेमवर्क लागू करण्यासाठी पशुसंवर्धन आणि दुग्धव्यवसाय विभागाने उत्तराखंडमध्ये एक पथदर्शी प्रकल्प सुरू केला आहे. वन हेल्थ पायलट प्रोजेक्टच्या शुभारंभाला संबोधित करताना, पशुसंवर्धन आणि दुग्धव्यवसाय विभागाचे सचिव म्हणाले की, विभागाने सुरू केलेला ‘वन हेल्थ इंडिया’ कार्यक्रम मानवी आरोग्य, पशुधन यांच्या सुधारणेसाठी विविध क्षेत्रातील भागधारकांसोबत काम करेल. तंत्रज्ञान आणि वित्त यांद्वारे आरोग्य, पर्यावरणीय आरोग्य आणि वन्यजीव आरोग्य.
उत्तराखंडमधील वन हेल्थ पायलट प्रोजेक्ट भारतासाठी वन हेल्थ फ्रेमवर्कच्या निर्मितीला पाठिंबा देईल आणि लोकांच्या आणि पृथ्वीच्या आरोग्याला समर्थन देणारी एक मजबूत सामाजिक पायाभूत सुविधा तयार करण्यात मदत करेल. पायलटच्या यशस्वी अंमलबजावणीसाठी सर्व स्टेकहोल्डर्समध्ये समन्वयित प्रतिबद्धता सुलभ केली जाईल.
एक आरोग्य पथदर्शी प्रकल्प क्षमता वाढविण्यात आणि रोगाचे प्राधान्यक्रम समजून घेण्यात मदत करेल.
रशियाला संयुक्त राष्ट्रांच्या मानवाधिकार परिषदेतून निलंबित करण्यात आले
युक्रेनमधील शहरांमध्ये, विशेषतः बुचामध्ये रशियन सैन्याने केलेल्या भीषण हिंसाचाराच्या अहवालावरून रशियाला संयुक्त राष्ट्र मानवाधिकार परिषदेतून (UNHRC) निलंबित करण्यात आले.
193-सदस्यीय विधानसभेने ठराव मंजूर केल्यानंतर आणि फेब्रुवारी 2022 मध्ये युक्रेनवर आक्रमण करणाऱ्या देशाच्या विरोधात मतदान केल्यानंतर रशियाला UNHRC मधून निलंबित करण्यात आले. विशेष म्हणजे, रशिया-युक्रेन युद्धादरम्यान मुत्सद्दी भूमिका स्पष्ट करत भारताने UNHRC मध्ये रशियाच्या विरोधात मतदान करणे टाळले.
‘ह्युमन राइट्स कौन्सिलमधील रशियन फेडरेशनच्या सदस्यत्वाच्या हक्कांचे निलंबन’ असे शीर्षक असलेल्या ठरावाला बाजूने 93, निलंबनाच्या विरोधात 24 आणि भारतासह 58 गैरहजर राहून मंजूर करण्यात आले.
2006 मध्ये स्थापन झालेल्या UN मानवाधिकार परिषदेतून निलंबित करण्यात आलेला रशिया हा दुसरा देश ठरला आहे. यापूर्वी 2011 मध्ये, उत्तर आफ्रिकन देशात झालेल्या उलथापालथीने दीर्घकाळचे नेते मोअम्मर गडाफी यांना पदच्युत केले होते तेव्हा लिबियाला UNHRC मधून निलंबित करण्यात आले होते.
रिया जदॉनने 11 वी डीजीसी लेडीज ओपन एमेच्योर गोल्फ चॅम्पियनशिप जिंकली
तेरा वर्षांच्या रिया जदॉनने मोठी बहीण लावन्या जडॉन हिच्याशी निकराची झुंज देऊन DGC लेडीज ओपन एमेच्योर गोल्फ चॅम्पियनशिप जिंकली. रियाने 78, 80 आणि 74 असे कार्ड नोंदवत ज्युनियर मुलींची ट्रॉफीही जिंकली. दोन वर्षांच्या विश्रांतीनंतर दिल्ली गोल्फ क्लबमध्ये पुन्हा सुरू झालेल्या या वर्षीच्या स्पर्धेत शंभरहून अधिक महिला गोल्फपटूंनी भाग घेतला.
सादरीकरण समारंभात उपस्थित असलेल्या उषा इंटरनॅशनलच्या उपाध्यक्षा अंजू मुंजाल म्हणाल्या, “सक्रिय आणि निरोगी जीवनशैलीला चालना देण्याच्या आमच्या तत्त्वांचा एक भाग म्हणून, ज्युनियर आणि हौशींसाठी मार्ग मोकळा करणाऱ्या गोल्फ प्लॅटफॉर्मला पाठिंबा दिल्याचा उषाला अभिमान आहे. मेकिंगमध्ये चॅम्पियन्स.
